Αδίδακτο Κείμενο
Ἀντιφῶντος Φαρμακείας κατά τῆς μητρυιᾶς 23-25
Δεήσεται δ’ ὑμῶν οὗτος μέν ὑπέρ μητρός τῆς αὑτοῦ ζώσης, τῆς ἐκεῖνον δια-
χρησαμένης ἐπιβούλως τε καί ἀθέως, ὅπως δίκην μή δῷ, ἄν ὑμᾶς πείθῃ, ὧν
ἠδίκηκε· ἐγώ δ’ ὑμᾶς ὑπέρ πατρός τοὐμοῦ τεθνεῶτος αἰτοῦμαι, ὅπως παντί τρόπῳ
δῷ. Ὑμεῖς δέ, ὅπως διδῶσι δίκην οἱ ἀδικοῦντες, τούτου γε ἕνεκα καί δικασταί
ἐγένεσθε καί ἐκλήθητε. Καί ἐγώ μέν ἐπεξέρχομαι λέγων, ἵνα δῷ δίκην ὧν ἠδίκηκε
καί τιμωρήσω τῷ τε πατρί τῷ ἡμετέρῳ καί τοῖς νόμοις τοῖς ὑμετέροις· ταύτῃ καί
ἄξιόν μοι βοηθῆσαι ὑμᾶς ἅπαντας, εἰ ἀληθῆ λέγω· οὗτος δέ τἀναντία, ὅπως ἡ τούς
νόμους παριδοῦσα μή δῷ δίκην ὧν ἠδίκηκε, ταύτῃ βοηθός καθέστηκε.
διαχρῶμαι= σκοτώνω, ἐπεξέρχομαι= διώκω δικαστικώς
Ερωτήσεις
1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.
Μονάδες 20
2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρα-
κάτω λέξεις του κειμένου:
μητρός: την κλητική ενικού.
αὑτοῦ: την δοτική πληθυντικού του θηλυκού.
τοῖς ὑμετέροις: την ίδια πτώση, γένος, αριθμό και πρόσωπο για έναν κτήτορα
τῷ πατρί: την ίδια πτώση στον πληθυντικό αριθμό
ἀληθῆ: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό
διαχρησαμένης: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της ευκτικής ενεστώτα.
παριδοῦσα: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου και
φωνής.
τῆς ζώσης: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου δευτέρου.
δῷ: το δεύτερο ενικό προστακτικής αορίστου δευτέρου στη μέση φωνή.
καθέστηκε: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου δευτέρου στην ίδια
φωνή.
Μονάδες 10
3. α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
τρόπῳ, δικασταί, ὧν, τῷ πατρί, ταύτῃ (βοηθός).
Μονάδες 5
3. β. Δεήσεται δ’ ὑμῶν οὗτος μέν ὑπέρ μητρός τῆς αὑτοῦ ζώσης, τῆς ἐκεῖνον
διαχρησαμένης ἐπιβούλως τε καί ἀθέως, ὅπως δίκην μή δῷ, ἄν ὑμᾶς πείθῃ,
ὧν ἠδίκηκε·: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου της περιόδου και
να τον τρέψετε στο πραγματικό.
Μονάδες 2,5
3. γ. Ὑμεῖς δέ, ὅπως διδῶσι δίκην οἱ ἀδικοῦντες, τούτου γε ἕνεκα καί δικασταί
ἐγένεσθε καί ἐκλήθητε.: Να τρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση «Οὗτος
εἶπεν τοῖς δικασταῖς»
Μονάδες 2,5
Απαντήσεις
Ἀντιφῶντος Φαρμακείας κατά τῆς μητρυιᾶς 23-25
Μετάφραση
1. Ο άνθρωπος αυτός θα σας παρακαλέσει για χάρη της μητέρας του, που είναι
ζωντανή, αυτής που σκότωσε εκείνον με τρόπο προδοτικό και ασεβή, να την αφή-
σετε ατιμώρητη, αν σας πείσει, για όσα έχει διαπράξει. Εγώ, όμως, σας ζητώ για
χάρη του πεθαμένου πατέρα μου να την τιμωρήσετε με κάθε τρόπο. Και εσείς γί-
νατε δικαστές και κληθήκατε σ’ αυτό το δικαστήριο ακριβώς για να τιμωρούνται
όσοι αδικούν. Και παρουσιάζομαι εδώ ως κατήγορος για να τιμωρηθεί για τα αδι-
κήματα που έχει διαπράξει και για να πάρω εκδίκηση για τον πατέρα μου και για
τους νόμους σας· και γι’ αυτή την αιτία αξίζει να με βοηθήσετε όλοι εσείς, αν λέω
την αλήθεια. Αυτός, όμως, κάνει το αντίθετο· για να μην τιμωρηθεί για το έγκλημα
της γυναίκας που παραβίασε τους νόμους, έχει παρουσιαστεί ως συνήγορός της.
2. μῆτερ, σφίσι(ν) αὐταῖς - ἑαυταῖς - αὑταῖς, τοῖς σοῖς, τοῖς πατράσι(ν),
ἀληθέστατα, διαχρῷο, πάριδε, βιῴης, δοῦ, κατέστησαν.
3. α. δικασταί: κατηγορούμενο στο εννοούμενο υποκείμενο του ἐγένεσθε, ὑμεῖς,
τρόπῳ: δοτική του τρόπου στο δῷ, ὧν: αντικείμενο από έλξη στο ἠδίκηκε, ταύτῃ:
δοτική αντικειμενική στο βοηθός.
3. β. Υπόθεση: ἄν + υποτακτική ενεστώτα, πείθῃ, Απόδοση: στην τελική πρόταση,
υποτακτική αορίστου β’, δῷ, η οποία αποτελεί μελλοντική έκφραση. Πρόκειται για
υποθετικό λόγο του προσδοκωμένου.
Πραγματικό: ὅπως δίκην μή δῷ (υποτ. αορ.), εἰ ὑμᾶς πείθει (εἰ + οριστ. ενεστ.), ὧν
ἠδίκηκε·
3. γ. «Οὗτος εἶπεν τοῖς δικασταῖς ὅτι αὐτοί, ὅπως διδοῖεν δίκην οἱ ἀδικοῦντες,
τούτου γε ἕνεκα καί δικασταί γένοιντο καί κληθείησαν.
Ἰσοκράτους Ἐπιστολή Τιμοθέῳ 1-3
Περί μέν τῆς οἰκειότητος τῆς ὑπαρχούσης ἡμῖν πρός ἀλλήλους οἶμαί σε πολλῶν
ἀκηκοέναι, συγχαίρω δέ σοι πυνθανόμενος πρῶτον μέν ὅτι τῇ δυναστείᾳ τῇ
παρούσῃ κάλλιον χρῇ τοῦ πατρός καί φρονιμώτερον, ἔπειθ’ ὅτι προαιρεῖ δόξαν
καλήν κτήσασθαι μᾶλλον ἤ πλοῦτον μέγαν συναγαγεῖν. Σημεῖον γάρ οὐ μικρόν
ἐκφέρεις ἀρετῆς, ἀλλ’ ὡς δυνατόν μέγιστον, ταύτην ἔχων τήν γνώμην· ὥστ’, ἤν
ἐμμείνῃς τοῖς περί σοῦ λεγομένοις, οὐκ ἀπορήσεις τῶν ἐγκωμιασομένων τήν τε
φρόνησιν τήν σήν καί τήν προαίρεσιν ταύτην. Ἡγοῦμαι δέ καί τά διηγγελμένα περί
τοῦ πατρός σου συμβαλεῖσθαι μεγάλην πίστην πρός τό δοκεῖν εὖ φρονεῖν σε καί
διαφέρειν τῶν ἄλλων·
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
οἰκειότητος: τη δοτική ενικού,
πατρός: τη δοτική πληθυντικού,
καλήν: την αιτιατική πληθυντικού στο ίδιο γένος στο συγκριτικό βαθμό
σοῦ: τη γενική πληθυντικού στο γ’ πρόσωπο,
προαίρεσιν: τη γενική ενικού,
πυνθανόμενος: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β’ της ίδιας
φωνής,
χρῇ: το ίδιο πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
προαιρεῖ: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β’ της ίδιας φωνής,
συναγαγεῖν: γ’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου και φωνής,
συμβαλεῖσθαι: το απαρέμφατο του παρακειμένου της ίδιας φωνής.
2
3. α. ἡμῖν, τοῦ πατρός, ἀρετῆς, τῶν ἐγκωμιασομένων, φρονεῖν.: Να
αναγνωρίσετε συντακτικά τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας.
(Μονάδες 5)
β. ὥστ’, ἤν ἐμμείνῃς τοῖς περί σοῦ λεγομένοις, οὐκ ἀπορήσεις τῶν ἐγκωμιασομένων
τήν τε φρόνησιν τήν σήν καί τήν προαίρεσιν ταύτην.: Να αναγνωρίσετε τον
υποθετικό λόγο της περιόδου και να τον τρέψετε στην απλή σκέψη του λέγοντος.
(Μονάδες 2)
γ. Περί μέν τῆς οἰκειότητος τῆς ὑπαρχούσης ἡμῖν πρός ἀλλήλους οἶμαί σε πολλῶν
ἀκηκοέναι, συγχαίρω δέ σοι πυνθανόμενος πρῶτον μέν ὅτι τῇ δυναστείᾳ τῇ
παρούσῃ κάλλιον χρῇ τοῦ πατρός καί φρονιμώτερον, ἔπειθ’ ὅτι προαιρεῖ δόξαν
καλήν κτήσασθαι μᾶλλον ἤ πλοῦτον μέγαν συναγαγεῖν.: Να τρέψετε τον πλάγιο
λόγο της περιόδου σε ευθύ. (Μονάδες 3)
3
Πλάτωνος Δημόδοκος 383 Α-Β
Παρεγενόμην ἀνθρώπῳ τινί νουθετοῦντι ἑαυτοῦ ἑταῖρον, διότι ἐπίστευε τῷ
κατηγοροῦντι οὐκ ἀκούσας τοῦ ἀπολογουμένου, ἀλλά μόνον τοῦ κατηγοροῦντος.
Ἔλεγεν οὖν ὡς δεινόν πρᾶγμα ποιοῖ καταγιγνώσκων τοῦ ἀνθρώπου, οὔτε αὐτός
παραγενόμενος οὔτε τῶν φίλων ἀκούσας παρεγενομένων, οἷς εἰκός ἦν αὐτόν
λέγουσι πιστεύειν, οὐδ’ αὖ ἀμφοτέρων ἀκούσας οὕτω προπετῶς ἐπίστευσε τῷ
κατηγοροῦντι. Δίκαιον δ’ εἶναι καί τοῦ ἀπολογουμένου ἀκοῦσαι πρό τοῦ ἐπαινεῖν ἤ
μέμφεσθαι, ὥσπερ καί τοῦ κατηγοροῦντος. Πῶς γάρ ἄν τις δίκην καλῶς δικάσαι ἤ
ἀνθρώπους κατά τρόπον κρῖναι δύναιτο μή ἀμφοτέρων τῶν ἀντιδίκων ἀκούσας;
Τούς γάρ λόγους παραβαλλομένους, ὥσπερ τήν πορφύραν καί τό χρυσίον, ἄμεινον
κρίνεσθαι.
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
τινί: τη γενική ενικού,
τῷ κατηγοροῦντι: τη δοτική πληθυντικού του ίδιου γένους,
πρᾶγμα: τη δοτική πληθυντικού,
καλῶς: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό,
τήν πορφύραν: τη γενική πληθυντικού,
παρεγενόμην: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου της ίδιας
φωνής,
ποιοῖ: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
ἐπίστευσεν: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου της ίδιας φωνής,
μέμφεσθαι: το απαρέμφατο του αορίστου της ίδιας φωνής,
4
δύναιτο: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου και φωνής.
3. α. νουθετοῦντι, ἑαυτοῦ, τοῦ ἀνθρώπου, πιστεύειν, ἀμφοτέρων.: Να
αναγνωρίσετε συντακτικά τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας.
(Μονάδες 5)
β. τοῦ ἀπολογουμένου, (οὔτε τῶν φίλων) ἀκούσας (παραγενομένων): Να
αναγνωρίσετε συντακτικά τις μετοχές και να τις αντικαταστήσετε με ισοδύναμες
δευτερεύουσες προτάσεις. (Μονάδες 2,5)
γ. Παρεγενόμην ἀνθρώπῳ τινί νουθετοῦντι ἑαυτοῦ ἑταῖρον, διότι ἐπίστευε τῷ
κατηγοροῦντι οὐκ ἀκούσας τοῦ ἀπολογουμένου, ἀλλά μόνον τοῦ κατηγοροῦντος.:
Να αναγνωρίσετε συντακτικά τη δευτερεύουσα πρόταση της περιόδου (εισαγωγή,
είδος, εκφορά, ρόλος) και να αντικαταστήσετε τη σύνταξη με μετοχική. (Μονάδες
2,5):
5
Πλουτάρχου περί παίδων ἀγωγῆς, 3
Καθόλου μέν εἰπεῖν, ὅ κατά τῶν τεχνῶν καί τῶν ἐπιστημῶν λέγειν εἰώθαμεν,
ταὐτό καί κατά τῆς ἀρετῆς φατέον ἐστίν, ὡς εἰς τήν παντελῆ δικαιοπραγίαν τρία δεῖ
συνδραμεῖν, φύσιν καί λόγον καί ἔθος. Καλῶ δέ λόγον μέν τήν μάθησιν, ἔθος δέ τήν
ἄσκησιν. Εἰσί δ’ αἱ μέν ἀρχαί τῆς φύσεως, αἱ δέ προκοπαί τῆς μαθήσεως, αἱ δέ
χρήσεις τῆς μελέτης, αἱ δ’ ἀκρότητες πάντων. Καθ’ ὅ δ’ ἄν λειφθῇ τούτων, κατά
τοῦτο ἀνάγκη χωλήν γίγνεσθαι τήν ἀρετήν. Ἡ μέν γάρ φύσις ἄνευ μαθήσεως
τυφλόν, ἡ δέ μάθησις δίχα φύσεως ἐλλιπές, ἡ δ’ ἄσκησις χωρίς ἀμφοῖν ἀτελές.
Ὥσπερ δ’ ἐπί τῆς γεωργίας πρῶτον μέν ἀγαθήν ὑπάρξαι δεῖ τήν γῆν, εἶτα δέ τόν
φυτουργόν ἐπιστήμονα, εἶτα τά σπέρματα σπουδαῖα, τόν αὐτόν τρόπον γῇ μέν
ἔοικεν ἡ φύσις, γεωργῷ δ’ ὁ παιδεύων, σπέρματι δ’ αἱ τῶν λόγων ὑποθῆκαι καί τά
παραγγέλματα.
καθόλου= γενικά, συνολικά
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
φύσιν: τη δοτική πληθυντικού,
μάθησιν: τη γενική ενικού,
ἀκρότητες: την κλητική ενικού,
τοῦτο: την κλητική ενικού του θηλυκού,
ἀτελές: τη δοτική πληθυντικού του θηλυκού στον υπερθετικό βαθμό,
συνδραμεῖν: το απαρέμφατο του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
καλῶ: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα μέσης φωνής,
λειφθῇ: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του ίδιου χρόνου και φωνής,
6
γίγνεσθαι: το απαρέμφατο του παρακειμένου της ίδιας φωνής,
ὑπάρξαι: γ’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου και φωνής.
3. α. λόγον, τῆς φύσεως, τούτων, γῇ, τῶν λόγων.: Να αναγνωρίσετε συντακτικά
τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας. (Μονάδες 5)
β. ταὐτό καί κατά τῆς ἀρετῆς φατέον ἐστίν: Να αναγνωρίσετε τη σύνταξη του
ρηματικού επιθέτου και να το αναλύσετε. (Μονάδες 2,5)
γ. Εἰσί δ’ αἱ μέν ἀρχαί τῆς φύσεως, αἱ δέ προκοπαί τῆς μαθήσεως, αἱ δέ χρήσεις τῆς
μελέτης, αἱ δ’ ἀκρότητες πάντων.: Να τρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με όλους
τους δυνατούς τρόπους με εξάρτηση: Οὗτος εἶπεν.(Μονάδες 2,5)
7
Ἀριστοτέλους Ἀθηναίων Πολιτεία, 11
Σόλων διατάξας τήν πολιτείαν ὅνπερ εἴρηται τρόπον, ἐπειδή προσιόντες αὐτῷ
περί τῶν νόμων ἠνώχλουν, τά μέν ἐπιτιμῶντες, τά δέ ἀνακρίνοντες, βουλόμενος
μήτε ταῦτα κινεῖν μήτ’ ἀπεχθάνεσθαι παρών, ἀποδημίαν ἐποιήσατο κατ’ ἐμπορίαν
ἅμα καί θεωρίαν εἰς Αἴγυπτον εἰπών, ὡς οὐχ ἥξει δέκα ἐτῶν· οὐ γάρ οἴεσθε δίκαιον
εἶναι τούς νόμους ἐξηγεῖσθαι παρών, ἀλλ’ ἕκαστον τά γεγραμμένα ποιεῖν. Ἅμα δέ
καί συνέβαινεν αὐτῷ τῶν τε γνωρίμων διαφόρους γεγενῆσθαι πολλούς διά τάς τῶν
χρεῶν ἀποκοπάς καί τάς στάσεις ἀμφοτέρας μεταθέσθαι διά τό παρά δόξαν αὐτοῖς
γενέσθαι τήν κατάστασιν· ὁ μέν γάρ δῆμος ᾤετο πάντ’ ἀνάδαστα ποιήσειν αὐτόν, οἱ
δέ γνώριμοι πάλιν (εἰς) τήν αὐτήν τάξιν ἀποδώσειν ἤ μικρόν παραλλάξειν.
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
ὅνπερ: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος,
ἐτῶν: τη δοτική πληθυντικού,
στάσεις: τη γενική ενικού,
δίκαιον: την αιτιατική πληθυντικού του θηλυκού στο συγκριτικό βαθμό,
τάξιν: τη δοτική πληθυντικού,
προσιόντες: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής,
παρών: το β’ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα,
γεγραμμένα: το απαρέμφατο του παρακειμένου της ίδιας φωνής,
συνέβαινεν: το β’ ενικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου β’ της ίδιας φωνής,
μεταθέσθαι: το β’ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου και
φωνής.
8
3. α. τρόπον, ἐτῶν, αὐτῷ, τῶν γνωρίμων, αὐτοῖς.: Να αναγνωρίσετε συντακτικά
τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας. (Μονάδες 5)
β. διατάξας, βουλόμενος.: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις μετοχές και να τις
αντικαταστήσετε με ισοδύναμες δευτερεύουσες προτάσεις. (Μονάδες 2,5)
γ. οὐ γάρ οἴεσθε δίκαιον εἶναι τούς νόμους ἐξηγεῖσθαι παρών, ἀλλ’ ἕκαστον τά
γεγραμμένα ποιεῖν.: Να τρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. (Μονάδες 2,5)
9
Λουκιανοῦ Ἀνάχαρσις, 20
Διά βραχέων προακοῦσαι χρή, ὦ Ἀνάχαρσι, ἅ περί πόλεως καί πολιτῶν ἡμῖν
δοκεῖ· πόλιν γάρ ἡμεῖς οὐ τά οἰκοδομήματα ἡγούμεθα εἶναι οἷον τείχη καί ἱερά καί
νεωσοίκους, ἀλλά ταῦτα μέν ὥσπερ σῶμά τι ἑδραῖον καί ἀκίνητον ὑπάρχειν εἰς
ὑποδοχήν καί ἀσφάλειαν τῶν πολιτευομένων, τό δέ πᾶν κῦρος ἐν τοῖς πολίταις
τιθέμεθα· τούτους γάρ εἶναι τούς ἀναπληροῦντας καί διατάττοντας καί
ἐπιτελοῦντας ἕκαστα καί φυλάττοντας, οἷον τι ἐν ἡμῖν ἑκάστῳ ἐστίν ἡ ψυχή. Τοῦτο
δή τοίνυν κατανοήσαντες ἐπιμελούμεθα μέν, ὡς ὁρᾷς, καί τοῦ σώματος τῆς πόλεως
κατακοσμοῦντες αὐτό, ὡς κάλλιστον ἡμῖν εἴη, ἔνδοθεν τε οἰκοδομήμασι
κατεσκευασμένον καί τοῖς ἔκτοσθεν ταύταις περιβολαῖς εἰς τό ἀσφαλέστατον
πεφραγμένον. Μάλιστα δέ καί ἐξ ἅπαντος τοῦτο προνοοῦμεν, ὅπως ἄν οἱ πολῖται
ἀγαθοί μέν τάς ψυχάς, ἰσχυροί δέ τά σώματα γίγνοιντο·
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
πόλεως: τη δοτική ενικού,
οἰκοδομήματα: τη δοτική πληθυντικού,
σῶμα: τη γενική ενικού,
κῦρος: τη γενική ενικού,
μάλιστα: τον ίδιο τύπο στον θετικό βαθμό,
τιθέμεθα: το β’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
ἀναπληροῦντας: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα της ίδιας
φωνής,
διατάττοντας: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου της ίδιας
φωνής,
Ἀντιφῶντος Φαρμακείας κατά τῆς μητρυιᾶς 23-25
Δεήσεται δ’ ὑμῶν οὗτος μέν ὑπέρ μητρός τῆς αὑτοῦ ζώσης, τῆς ἐκεῖνον δια-
χρησαμένης ἐπιβούλως τε καί ἀθέως, ὅπως δίκην μή δῷ, ἄν ὑμᾶς πείθῃ, ὧν
ἠδίκηκε· ἐγώ δ’ ὑμᾶς ὑπέρ πατρός τοὐμοῦ τεθνεῶτος αἰτοῦμαι, ὅπως παντί τρόπῳ
δῷ. Ὑμεῖς δέ, ὅπως διδῶσι δίκην οἱ ἀδικοῦντες, τούτου γε ἕνεκα καί δικασταί
ἐγένεσθε καί ἐκλήθητε. Καί ἐγώ μέν ἐπεξέρχομαι λέγων, ἵνα δῷ δίκην ὧν ἠδίκηκε
καί τιμωρήσω τῷ τε πατρί τῷ ἡμετέρῳ καί τοῖς νόμοις τοῖς ὑμετέροις· ταύτῃ καί
ἄξιόν μοι βοηθῆσαι ὑμᾶς ἅπαντας, εἰ ἀληθῆ λέγω· οὗτος δέ τἀναντία, ὅπως ἡ τούς
νόμους παριδοῦσα μή δῷ δίκην ὧν ἠδίκηκε, ταύτῃ βοηθός καθέστηκε.
διαχρῶμαι= σκοτώνω, ἐπεξέρχομαι= διώκω δικαστικώς
Ερωτήσεις
1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.
Μονάδες 20
2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρα-
κάτω λέξεις του κειμένου:
μητρός: την κλητική ενικού.
αὑτοῦ: την δοτική πληθυντικού του θηλυκού.
τοῖς ὑμετέροις: την ίδια πτώση, γένος, αριθμό και πρόσωπο για έναν κτήτορα
τῷ πατρί: την ίδια πτώση στον πληθυντικό αριθμό
ἀληθῆ: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό
διαχρησαμένης: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της ευκτικής ενεστώτα.
παριδοῦσα: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου και
φωνής.
τῆς ζώσης: το δεύτερο ενικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου δευτέρου.
δῷ: το δεύτερο ενικό προστακτικής αορίστου δευτέρου στη μέση φωνή.
καθέστηκε: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου δευτέρου στην ίδια
φωνή.
Μονάδες 10
3. α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
τρόπῳ, δικασταί, ὧν, τῷ πατρί, ταύτῃ (βοηθός).
Μονάδες 5
3. β. Δεήσεται δ’ ὑμῶν οὗτος μέν ὑπέρ μητρός τῆς αὑτοῦ ζώσης, τῆς ἐκεῖνον
διαχρησαμένης ἐπιβούλως τε καί ἀθέως, ὅπως δίκην μή δῷ, ἄν ὑμᾶς πείθῃ,
ὧν ἠδίκηκε·: Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου της περιόδου και
να τον τρέψετε στο πραγματικό.
Μονάδες 2,5
3. γ. Ὑμεῖς δέ, ὅπως διδῶσι δίκην οἱ ἀδικοῦντες, τούτου γε ἕνεκα καί δικασταί
ἐγένεσθε καί ἐκλήθητε.: Να τρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση «Οὗτος
εἶπεν τοῖς δικασταῖς»
Μονάδες 2,5
Απαντήσεις
Ἀντιφῶντος Φαρμακείας κατά τῆς μητρυιᾶς 23-25
Μετάφραση
1. Ο άνθρωπος αυτός θα σας παρακαλέσει για χάρη της μητέρας του, που είναι
ζωντανή, αυτής που σκότωσε εκείνον με τρόπο προδοτικό και ασεβή, να την αφή-
σετε ατιμώρητη, αν σας πείσει, για όσα έχει διαπράξει. Εγώ, όμως, σας ζητώ για
χάρη του πεθαμένου πατέρα μου να την τιμωρήσετε με κάθε τρόπο. Και εσείς γί-
νατε δικαστές και κληθήκατε σ’ αυτό το δικαστήριο ακριβώς για να τιμωρούνται
όσοι αδικούν. Και παρουσιάζομαι εδώ ως κατήγορος για να τιμωρηθεί για τα αδι-
κήματα που έχει διαπράξει και για να πάρω εκδίκηση για τον πατέρα μου και για
τους νόμους σας· και γι’ αυτή την αιτία αξίζει να με βοηθήσετε όλοι εσείς, αν λέω
την αλήθεια. Αυτός, όμως, κάνει το αντίθετο· για να μην τιμωρηθεί για το έγκλημα
της γυναίκας που παραβίασε τους νόμους, έχει παρουσιαστεί ως συνήγορός της.
2. μῆτερ, σφίσι(ν) αὐταῖς - ἑαυταῖς - αὑταῖς, τοῖς σοῖς, τοῖς πατράσι(ν),
ἀληθέστατα, διαχρῷο, πάριδε, βιῴης, δοῦ, κατέστησαν.
3. α. δικασταί: κατηγορούμενο στο εννοούμενο υποκείμενο του ἐγένεσθε, ὑμεῖς,
τρόπῳ: δοτική του τρόπου στο δῷ, ὧν: αντικείμενο από έλξη στο ἠδίκηκε, ταύτῃ:
δοτική αντικειμενική στο βοηθός.
3. β. Υπόθεση: ἄν + υποτακτική ενεστώτα, πείθῃ, Απόδοση: στην τελική πρόταση,
υποτακτική αορίστου β’, δῷ, η οποία αποτελεί μελλοντική έκφραση. Πρόκειται για
υποθετικό λόγο του προσδοκωμένου.
Πραγματικό: ὅπως δίκην μή δῷ (υποτ. αορ.), εἰ ὑμᾶς πείθει (εἰ + οριστ. ενεστ.), ὧν
ἠδίκηκε·
3. γ. «Οὗτος εἶπεν τοῖς δικασταῖς ὅτι αὐτοί, ὅπως διδοῖεν δίκην οἱ ἀδικοῦντες,
τούτου γε ἕνεκα καί δικασταί γένοιντο καί κληθείησαν.
Ἰσοκράτους Ἐπιστολή Τιμοθέῳ 1-3
Περί μέν τῆς οἰκειότητος τῆς ὑπαρχούσης ἡμῖν πρός ἀλλήλους οἶμαί σε πολλῶν
ἀκηκοέναι, συγχαίρω δέ σοι πυνθανόμενος πρῶτον μέν ὅτι τῇ δυναστείᾳ τῇ
παρούσῃ κάλλιον χρῇ τοῦ πατρός καί φρονιμώτερον, ἔπειθ’ ὅτι προαιρεῖ δόξαν
καλήν κτήσασθαι μᾶλλον ἤ πλοῦτον μέγαν συναγαγεῖν. Σημεῖον γάρ οὐ μικρόν
ἐκφέρεις ἀρετῆς, ἀλλ’ ὡς δυνατόν μέγιστον, ταύτην ἔχων τήν γνώμην· ὥστ’, ἤν
ἐμμείνῃς τοῖς περί σοῦ λεγομένοις, οὐκ ἀπορήσεις τῶν ἐγκωμιασομένων τήν τε
φρόνησιν τήν σήν καί τήν προαίρεσιν ταύτην. Ἡγοῦμαι δέ καί τά διηγγελμένα περί
τοῦ πατρός σου συμβαλεῖσθαι μεγάλην πίστην πρός τό δοκεῖν εὖ φρονεῖν σε καί
διαφέρειν τῶν ἄλλων·
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
οἰκειότητος: τη δοτική ενικού,
πατρός: τη δοτική πληθυντικού,
καλήν: την αιτιατική πληθυντικού στο ίδιο γένος στο συγκριτικό βαθμό
σοῦ: τη γενική πληθυντικού στο γ’ πρόσωπο,
προαίρεσιν: τη γενική ενικού,
πυνθανόμενος: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β’ της ίδιας
φωνής,
χρῇ: το ίδιο πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
προαιρεῖ: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β’ της ίδιας φωνής,
συναγαγεῖν: γ’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου και φωνής,
συμβαλεῖσθαι: το απαρέμφατο του παρακειμένου της ίδιας φωνής.
2
3. α. ἡμῖν, τοῦ πατρός, ἀρετῆς, τῶν ἐγκωμιασομένων, φρονεῖν.: Να
αναγνωρίσετε συντακτικά τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας.
(Μονάδες 5)
β. ὥστ’, ἤν ἐμμείνῃς τοῖς περί σοῦ λεγομένοις, οὐκ ἀπορήσεις τῶν ἐγκωμιασομένων
τήν τε φρόνησιν τήν σήν καί τήν προαίρεσιν ταύτην.: Να αναγνωρίσετε τον
υποθετικό λόγο της περιόδου και να τον τρέψετε στην απλή σκέψη του λέγοντος.
(Μονάδες 2)
γ. Περί μέν τῆς οἰκειότητος τῆς ὑπαρχούσης ἡμῖν πρός ἀλλήλους οἶμαί σε πολλῶν
ἀκηκοέναι, συγχαίρω δέ σοι πυνθανόμενος πρῶτον μέν ὅτι τῇ δυναστείᾳ τῇ
παρούσῃ κάλλιον χρῇ τοῦ πατρός καί φρονιμώτερον, ἔπειθ’ ὅτι προαιρεῖ δόξαν
καλήν κτήσασθαι μᾶλλον ἤ πλοῦτον μέγαν συναγαγεῖν.: Να τρέψετε τον πλάγιο
λόγο της περιόδου σε ευθύ. (Μονάδες 3)
3
Πλάτωνος Δημόδοκος 383 Α-Β
Παρεγενόμην ἀνθρώπῳ τινί νουθετοῦντι ἑαυτοῦ ἑταῖρον, διότι ἐπίστευε τῷ
κατηγοροῦντι οὐκ ἀκούσας τοῦ ἀπολογουμένου, ἀλλά μόνον τοῦ κατηγοροῦντος.
Ἔλεγεν οὖν ὡς δεινόν πρᾶγμα ποιοῖ καταγιγνώσκων τοῦ ἀνθρώπου, οὔτε αὐτός
παραγενόμενος οὔτε τῶν φίλων ἀκούσας παρεγενομένων, οἷς εἰκός ἦν αὐτόν
λέγουσι πιστεύειν, οὐδ’ αὖ ἀμφοτέρων ἀκούσας οὕτω προπετῶς ἐπίστευσε τῷ
κατηγοροῦντι. Δίκαιον δ’ εἶναι καί τοῦ ἀπολογουμένου ἀκοῦσαι πρό τοῦ ἐπαινεῖν ἤ
μέμφεσθαι, ὥσπερ καί τοῦ κατηγοροῦντος. Πῶς γάρ ἄν τις δίκην καλῶς δικάσαι ἤ
ἀνθρώπους κατά τρόπον κρῖναι δύναιτο μή ἀμφοτέρων τῶν ἀντιδίκων ἀκούσας;
Τούς γάρ λόγους παραβαλλομένους, ὥσπερ τήν πορφύραν καί τό χρυσίον, ἄμεινον
κρίνεσθαι.
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
τινί: τη γενική ενικού,
τῷ κατηγοροῦντι: τη δοτική πληθυντικού του ίδιου γένους,
πρᾶγμα: τη δοτική πληθυντικού,
καλῶς: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό,
τήν πορφύραν: τη γενική πληθυντικού,
παρεγενόμην: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου της ίδιας
φωνής,
ποιοῖ: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
ἐπίστευσεν: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου της ίδιας φωνής,
μέμφεσθαι: το απαρέμφατο του αορίστου της ίδιας φωνής,
4
δύναιτο: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου και φωνής.
3. α. νουθετοῦντι, ἑαυτοῦ, τοῦ ἀνθρώπου, πιστεύειν, ἀμφοτέρων.: Να
αναγνωρίσετε συντακτικά τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας.
(Μονάδες 5)
β. τοῦ ἀπολογουμένου, (οὔτε τῶν φίλων) ἀκούσας (παραγενομένων): Να
αναγνωρίσετε συντακτικά τις μετοχές και να τις αντικαταστήσετε με ισοδύναμες
δευτερεύουσες προτάσεις. (Μονάδες 2,5)
γ. Παρεγενόμην ἀνθρώπῳ τινί νουθετοῦντι ἑαυτοῦ ἑταῖρον, διότι ἐπίστευε τῷ
κατηγοροῦντι οὐκ ἀκούσας τοῦ ἀπολογουμένου, ἀλλά μόνον τοῦ κατηγοροῦντος.:
Να αναγνωρίσετε συντακτικά τη δευτερεύουσα πρόταση της περιόδου (εισαγωγή,
είδος, εκφορά, ρόλος) και να αντικαταστήσετε τη σύνταξη με μετοχική. (Μονάδες
2,5):
5
Πλουτάρχου περί παίδων ἀγωγῆς, 3
Καθόλου μέν εἰπεῖν, ὅ κατά τῶν τεχνῶν καί τῶν ἐπιστημῶν λέγειν εἰώθαμεν,
ταὐτό καί κατά τῆς ἀρετῆς φατέον ἐστίν, ὡς εἰς τήν παντελῆ δικαιοπραγίαν τρία δεῖ
συνδραμεῖν, φύσιν καί λόγον καί ἔθος. Καλῶ δέ λόγον μέν τήν μάθησιν, ἔθος δέ τήν
ἄσκησιν. Εἰσί δ’ αἱ μέν ἀρχαί τῆς φύσεως, αἱ δέ προκοπαί τῆς μαθήσεως, αἱ δέ
χρήσεις τῆς μελέτης, αἱ δ’ ἀκρότητες πάντων. Καθ’ ὅ δ’ ἄν λειφθῇ τούτων, κατά
τοῦτο ἀνάγκη χωλήν γίγνεσθαι τήν ἀρετήν. Ἡ μέν γάρ φύσις ἄνευ μαθήσεως
τυφλόν, ἡ δέ μάθησις δίχα φύσεως ἐλλιπές, ἡ δ’ ἄσκησις χωρίς ἀμφοῖν ἀτελές.
Ὥσπερ δ’ ἐπί τῆς γεωργίας πρῶτον μέν ἀγαθήν ὑπάρξαι δεῖ τήν γῆν, εἶτα δέ τόν
φυτουργόν ἐπιστήμονα, εἶτα τά σπέρματα σπουδαῖα, τόν αὐτόν τρόπον γῇ μέν
ἔοικεν ἡ φύσις, γεωργῷ δ’ ὁ παιδεύων, σπέρματι δ’ αἱ τῶν λόγων ὑποθῆκαι καί τά
παραγγέλματα.
καθόλου= γενικά, συνολικά
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
φύσιν: τη δοτική πληθυντικού,
μάθησιν: τη γενική ενικού,
ἀκρότητες: την κλητική ενικού,
τοῦτο: την κλητική ενικού του θηλυκού,
ἀτελές: τη δοτική πληθυντικού του θηλυκού στον υπερθετικό βαθμό,
συνδραμεῖν: το απαρέμφατο του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
καλῶ: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα μέσης φωνής,
λειφθῇ: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του ίδιου χρόνου και φωνής,
6
γίγνεσθαι: το απαρέμφατο του παρακειμένου της ίδιας φωνής,
ὑπάρξαι: γ’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου και φωνής.
3. α. λόγον, τῆς φύσεως, τούτων, γῇ, τῶν λόγων.: Να αναγνωρίσετε συντακτικά
τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας. (Μονάδες 5)
β. ταὐτό καί κατά τῆς ἀρετῆς φατέον ἐστίν: Να αναγνωρίσετε τη σύνταξη του
ρηματικού επιθέτου και να το αναλύσετε. (Μονάδες 2,5)
γ. Εἰσί δ’ αἱ μέν ἀρχαί τῆς φύσεως, αἱ δέ προκοπαί τῆς μαθήσεως, αἱ δέ χρήσεις τῆς
μελέτης, αἱ δ’ ἀκρότητες πάντων.: Να τρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με όλους
τους δυνατούς τρόπους με εξάρτηση: Οὗτος εἶπεν.(Μονάδες 2,5)
7
Ἀριστοτέλους Ἀθηναίων Πολιτεία, 11
Σόλων διατάξας τήν πολιτείαν ὅνπερ εἴρηται τρόπον, ἐπειδή προσιόντες αὐτῷ
περί τῶν νόμων ἠνώχλουν, τά μέν ἐπιτιμῶντες, τά δέ ἀνακρίνοντες, βουλόμενος
μήτε ταῦτα κινεῖν μήτ’ ἀπεχθάνεσθαι παρών, ἀποδημίαν ἐποιήσατο κατ’ ἐμπορίαν
ἅμα καί θεωρίαν εἰς Αἴγυπτον εἰπών, ὡς οὐχ ἥξει δέκα ἐτῶν· οὐ γάρ οἴεσθε δίκαιον
εἶναι τούς νόμους ἐξηγεῖσθαι παρών, ἀλλ’ ἕκαστον τά γεγραμμένα ποιεῖν. Ἅμα δέ
καί συνέβαινεν αὐτῷ τῶν τε γνωρίμων διαφόρους γεγενῆσθαι πολλούς διά τάς τῶν
χρεῶν ἀποκοπάς καί τάς στάσεις ἀμφοτέρας μεταθέσθαι διά τό παρά δόξαν αὐτοῖς
γενέσθαι τήν κατάστασιν· ὁ μέν γάρ δῆμος ᾤετο πάντ’ ἀνάδαστα ποιήσειν αὐτόν, οἱ
δέ γνώριμοι πάλιν (εἰς) τήν αὐτήν τάξιν ἀποδώσειν ἤ μικρόν παραλλάξειν.
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
ὅνπερ: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος,
ἐτῶν: τη δοτική πληθυντικού,
στάσεις: τη γενική ενικού,
δίκαιον: την αιτιατική πληθυντικού του θηλυκού στο συγκριτικό βαθμό,
τάξιν: τη δοτική πληθυντικού,
προσιόντες: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής,
παρών: το β’ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα,
γεγραμμένα: το απαρέμφατο του παρακειμένου της ίδιας φωνής,
συνέβαινεν: το β’ ενικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου β’ της ίδιας φωνής,
μεταθέσθαι: το β’ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου και
φωνής.
8
3. α. τρόπον, ἐτῶν, αὐτῷ, τῶν γνωρίμων, αὐτοῖς.: Να αναγνωρίσετε συντακτικά
τους τύπους δικαιολογώντας την απάντησή σας. (Μονάδες 5)
β. διατάξας, βουλόμενος.: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις μετοχές και να τις
αντικαταστήσετε με ισοδύναμες δευτερεύουσες προτάσεις. (Μονάδες 2,5)
γ. οὐ γάρ οἴεσθε δίκαιον εἶναι τούς νόμους ἐξηγεῖσθαι παρών, ἀλλ’ ἕκαστον τά
γεγραμμένα ποιεῖν.: Να τρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. (Μονάδες 2,5)
9
Λουκιανοῦ Ἀνάχαρσις, 20
Διά βραχέων προακοῦσαι χρή, ὦ Ἀνάχαρσι, ἅ περί πόλεως καί πολιτῶν ἡμῖν
δοκεῖ· πόλιν γάρ ἡμεῖς οὐ τά οἰκοδομήματα ἡγούμεθα εἶναι οἷον τείχη καί ἱερά καί
νεωσοίκους, ἀλλά ταῦτα μέν ὥσπερ σῶμά τι ἑδραῖον καί ἀκίνητον ὑπάρχειν εἰς
ὑποδοχήν καί ἀσφάλειαν τῶν πολιτευομένων, τό δέ πᾶν κῦρος ἐν τοῖς πολίταις
τιθέμεθα· τούτους γάρ εἶναι τούς ἀναπληροῦντας καί διατάττοντας καί
ἐπιτελοῦντας ἕκαστα καί φυλάττοντας, οἷον τι ἐν ἡμῖν ἑκάστῳ ἐστίν ἡ ψυχή. Τοῦτο
δή τοίνυν κατανοήσαντες ἐπιμελούμεθα μέν, ὡς ὁρᾷς, καί τοῦ σώματος τῆς πόλεως
κατακοσμοῦντες αὐτό, ὡς κάλλιστον ἡμῖν εἴη, ἔνδοθεν τε οἰκοδομήμασι
κατεσκευασμένον καί τοῖς ἔκτοσθεν ταύταις περιβολαῖς εἰς τό ἀσφαλέστατον
πεφραγμένον. Μάλιστα δέ καί ἐξ ἅπαντος τοῦτο προνοοῦμεν, ὅπως ἄν οἱ πολῖται
ἀγαθοί μέν τάς ψυχάς, ἰσχυροί δέ τά σώματα γίγνοιντο·
1. Να μεταφράσετε το κείμενο. (Μονάδες 20)
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται. (Μονάδες 10)
πόλεως: τη δοτική ενικού,
οἰκοδομήματα: τη δοτική πληθυντικού,
σῶμα: τη γενική ενικού,
κῦρος: τη γενική ενικού,
μάλιστα: τον ίδιο τύπο στον θετικό βαθμό,
τιθέμεθα: το β’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα της ίδιας φωνής,
ἀναπληροῦντας: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα της ίδιας
φωνής,
διατάττοντας: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου της ίδιας
φωνής,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου