κακη επιστημη στην υπηρεσια της διαφημισης

διαφημιση και γυναικα

Η Πετρούλα και η γεμάτη υπονοούμενα δήλωσή της, στο τέλος κάθε παρουσίασης του δελτίου καιρού, ήταν η αφορμή. 24 ώρες το 24ωρο, στην μεγάλη παρέα που λέγεται κοινωνία, κάποιοι υποστηρίζουν και έχουν κάνει ισχυρό κανόνα, πως η γυναίκα κάνει γι αυτούς ακριβώς τους λόγους: Για να εκτιμάται για την εμφάνισή της, για να είναι μοιραίο αντικείμενο του πόθου, για να διακοσμεί έστω εξουσιαστικά, το περιβάλλον του άντρα. Η σύγχρονη δυναμική γυναίκα, που κέρδισε τον κοινωνικό της ρόλο, το συναίσθημά της πολλές φορές και γκρέμισε τις διακρίσεις, μοιάζει να ζει σε ένα κόσμο που χρησιμοποιεί την ίδια ακριβώς για να δημιουργεί διακρίσεις, χωρίς αντιρρήσεις και σε βάρος της, σε ένα τεράστιο κοινωνικό σούπερ μάρκετ, όπου πουλιέται σε κομμάτια, συνήθως τα πιο προκλητικά.
Πόσο αποδεκτός είναι ο σεξισμός από γυναίκες και από άνδρες; Πέτυχαν οι άνδρες να προβάλουν σεξιστικά την θηλυκή ύπαρξη ή είναι οι γυναίκες που προκαλούν τις σεξιστικές συμπεριφορές; Ποιος ο ρόλος των σεξιστικών σχολίων και υπονοούμενων στη διαφήμιση; Πώς καταλήξαμε να ονομάζουμε «Life style» την σεξιστική χρήση του γυναικείου φύλου; Πώς η γυναίκα πλέον υποκλίνεται ικανοποιημένη στην αντίληψη πως όλα είναι σεξ, εικόνα και επιφάνεια;

Το «Κουτί της Πανδώρας» ανοίγει για τον σεξισμό που γεννά «Πετρούλες» και για τις «Πετρούλες» που γεννούν σεξισμό.

λαικισμος -λαικοτητα

Το «Νάμμος» στη Μύκονο, είναι ωραίο «μαγαζί». Πάνω στη θάλασσα με λευκό και εκρού ντεκόρ, με σουπλά χυμένης άμμου και πάντα πολύ «ωραίο κόσμο». Ωραία είναι όμως και τα πανηγύρια στην Ικαρία. Ωραίες είναι οι γυναίκες βγαλμένες από περιοδικά «life style», ακόμα πιο ωραίες με παλιά τζιν σορτς  και άβαφες. Ο καθένας ό,τι του αρέσει, αισθάνεται.

Ο  «λαϊκός ήρως» Ρέμος (κατά κόσμον Πασχαλίδης) που και που, σκάει μύτη στα καλοκαιρινά «λαϊκά σανατόρια» τύπου «Νάμμος», προκαλώντας ρίγη ικανοποίησης στο κοινό του. Επειδή αισθάνεται, όμως και ο «μέσος άνθρωπος», ιδιότητα που δεν απέβαλε ποτέ, πετάει και καμία πολιτική ατάκα, αποδεικνύοντας ότι συμμερίζεται τις αγωνίες του «καταπιεσμένου λαού»του.

Έτσι έγινε πριν λίγες μέρες, όταν καταφέρθηκε εναντίον της Μέρκελ και του Σόιμπλε κι άρχισε το σήριαλ της μιντιακής παράκρουσης, τρέφοντας τη φλυαρία των  ανωνύμων και γεμίζοντας τα πρωτοσέλιδα των επωνύμων.

Δεν υπάρχει  αμφιβολία ότι ο Ρέμος είναι ένα από τα κλασικά δείγματα του λαϊκισμού που δηλητηριάζει, εδώ και δεκαετίες, την ελληνική συνείδηση. Γιατί ο πολιτιστικός λαϊκισμός είναι πολύ χειρότερος από τον πολιτικό και τον καταναλωτικό. Αυτός είναι που προετοιμάζει την ημιμάθεια του καταπιεσμένου ανθρώπου, για να πέσει πιο εύκολα στα δίχτυα της πολιτικής απάτης των κομμάτων. Πρώτα, εθίζονται τα ένστικτα στο μεσσιανισμό του Ρουβά, του Ρέμου, της Μενεγάκη, της Στεφανίδου και στο απόλυτο «τίποτα» της ευκολίας και μετά χαλαρώνουν στην «αγκαλιά» του κάθε πολιτικού, πιστού ακόλουθου και του ιδίου των κανόνων του life style. Πως εξηγείται όμως, η υπερβολική αυτή τάση της δικής μας «υποτροπής» σε όλα τα είδη του μεσσιανισμού και του λαϊκισμού;

Ο  λαϊκισμός του life-style είναι απότοκος του θρησκευτικού και κοινωνικού μεσσιανισμού, που βίωσε αυτός ο τόπος, εδώ και αιώνες. Πάντα οι κοινωνίες μας ήταν φτιαγμένες με υποζύγια, προσηλωμένα στον παπά ή στους «προστάτες» που αναπαρήγαγαν τα πελατειακά δίκτυα. Κι άλλοι ήταν, όμως άλλαξαν. Μετά τον πόλεμο, εμείς παραδοθήκαμε στην αμερικάνικη οικονομική και πολιτιστική εξάρτηση, ενώ εκείνοι έχτιζαν τις δημοκρατίες τους. Βιώσαμε τον ιδεολογικό λαϊκισμό της αριστεράς, που αποδείχτηκε το πιο κατάλληλο άλλοθι για να εισβάλει ανεμπόδιστα το αμερικάνικο εξαγώγιμο κιτς στη ζωή μας. Με λίγα λόγια, ο φανατικότερος οπαδός του Ρέμου φαντασιώνεται το «δίκαιο» του σοβιέτ, ζει ή θέλει ζει σαν Αμερικάνος του Σόχο και στο τέλος ψηφίζει Χρυσή Αυγή ή Καμένο (ο ΣΥΡΙΖΑ του πέφτει λίγος) για να τιμωρήσει αυτούς που απειλούν τη νιρβάνα του.

Σ΄αυτή τη διεστραμμένη ψυχοσύνθεση στηρίχθηκε η ανάπτυξη ολόκληρου του συστήματος μαζικής  κουλτούρας, κυρίως μετά το 1990, με την έλευση των ιδιωτικών καναλιών. Αν ρωτήσετε το Σταμάτη Μαλέλη, «μιντιομάστορα» και άριστο γνώστη της σύγχρονης «ελληνοβαλκανικής» βλακείας, αυτό θα σας πει.

Βρήκε δηλαδή πρόσφορο έδαφος το «σταριλίκι» να αναπτυχθεί και να διαμορφώσει το ξιπασμένο πρότυπο του νεοελληνικού «βλαχομπαρόκ».
 
Σε μια τέτοια ιδεολογία καταλύθηκε η μορφή του μάγκα που χορεύει όρθιος ζεμπέκικο, χάθηκε το φιλότιμο   του εργατόπαιδου της γειτονιάς, αλώθηκε η πολιτιστική ταυτότητα της ελληνικής επαρχίας, γκρεμίστηκε το χαμηλό ασβεστωμένο σπίτι με τις βουκαμβίλιες και αποθρασύνθηκε η ματιά της κοπέλας που σε «έκοβε» και κατέβαζε  το βλέμμα περιμένοντας να κάνεις το πρώτο βήμα... Μολύνθηκε έτσι, η λαϊκότητα κι αντί  να γίνει η βάση για έναν νέο πολιτισμό, με μαγιά τον Χατζηδάκη, το Θεοδωράκη, τον Πικιώνη, το Σκαλκώτα, τον Βαμβακάρη, τον Κακογιάννη, τον Ελύτη,  τη δημοτική ποίηση και την «παιδεία» των γνήσιων λαϊκών αξιών, έγινε πρώτη ύλη πλουτισμού για το κάθε τυχάρπαστο «πασοκικό υβρίδιο».

Νάτος λοιπόν, ο Ρέμος παντοδύναμος, λαμπερός και πάμπλουτος να παίζει με την «κυρίαρχη λαικϊστική ιδεολογία» των ημερών, ως εκπρόσωπος του «μέσου Έλληνα». Και όχι μόνο αυτός. Κι άλλοι πολλοί, και «ποιοτικοί» και «πνευματικοί» και «αναγνωρίσιμοι», όλοι «ασφαλείς στο χρήμα και στη δόξα», να δουλεύουν σε ψιλό γαζί την κακόμοιρη μάζα και να της πουλάνε «συμπόνια» και «προστασία». Νέοι «μεσσίες», τραγουδιστές, ποιητές, παπάδες, καθηγητές, παρουσιάστριες, «μόδιστροι και εκδιδόμενες» του σωρού  «συντάσσονται» και πάλι με τις «λαϊκές» απαιτήσεις για την υπεράσπιση ενός «ασάλευτου βαλκανικού παρόντος».

Τη λαϊκότητα τη θέλαμε για να στηρίξουμε στα στοιχεία της τον αστικό μας πολιτισμό.  Το φιλότιμο, τη λαϊκή τέχνη, τον έρωτα, τη συλλογικότητα, τα πανηγύρια στην Ικαρία, τον ίαμβο, το δεκαπεντασύλλαβο, τον κύκλο του χορού μας έπρεπε να τα βάλουμε μέσα στις πόλεις, όπως ο Παπαδιαμάντης πότιζε με Ελλάδα την αστική συνείδηση των Αθηναίων, στην εποχή του. Θέλαμε ακόμα τον πόνο της προσφυγιάς και το νατουραλισμό από ταινίες σαν τη «Συνοικία το όνειρο», να τα κάνουμε σύγχρονες γειτονιές με όμορφα ανθρώπινα κτίρια και όμορφους Έλληνες αναγνωρισμένους στην πρόοδό τους και όχι αναγνωρίσιμους στα ξιπασμένα βλέμματα των «υποτακτικών» τους. Δεν το κάναμε όμως!

Επόμενο, λοιπόν, είναι ο κάθε Ρέμος να «προστατεύει» το «λαό» του και να δοκιμάζει τις ηγετικές του ικανότητες ως πρόεδρος ποδοσφαιρικών ομάδων και αργότερα, αν κρίνει πρόσφορο το έδαφος,  στη Βουλή. Μία κοινωνία που «φτιάχνεται» μόνο με το «διονυσιακό» και απορρίπτει το «απολλώνιο», που δεν συμμετέχει πουθενά παρά μόνο σε μειοψηφίες που κλείνουν τους δρόμους, είναι φυσικό να «λατρεύει» είδωλα και μεσσίες, από τον Άγιο Ραφαήλ στη Μυτιλήνη, μέχρι τον «Άγιο Ρέμο» στις απανταχού πίστες του «χωριού» της.

* Ο κ. Ανδρέας Ζαμπούκας είναι Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας

Πηγή:www.capital.gr

ολοκληρωτισμος μαζοποιηση

μαζοποιηση κομφορμισμος

ρατσισμος Λαθρεπιβάτης

διαφημιση -καταναλωση

ολοκληρωτικα καθεστωτα

Σήμερα, συμπληρώνονται 45 χρόνια από την κατάλυση του Συντάγματος από μια ομάδα επίορκων αξιωματικών του στρατού. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι πρόκειται για μια από τις μελανότερες στιγμές της νεότερης ιστορίας μας, όσο και αν οι αναθεωρητικές φωνές πληθαίνουν με γοργούς και επικίνδυνους ρυθμούς.

Οι τελευταίες αυτές φωνές βρίσκουν πρόθυμους αποδέκτες στην μπερδεμένη σήμερα ελληνική κοινωνία. Οι πρόσφατες εξελίξεις (δανειακές συμβάσεις, αύξηση της ανεργίας κ.λπ.) σάρωσαν το καθεστώς απάθειας, που επικρατούσε στην κοινωνία μας και ανέδειξαν ορισμένες δυνάμεις, οι οποίες προωθούν την άποψη, ότι ζούμε σε ένα καθεστώς, το οποίο από πλευράς σκληρότητας δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αυτό της χούντας.

Δεν πρόκειται για πρωτοεμφανιζόμενη τακτική. Σε κάθε ταραγμένη περίοδο της ιστορίας πλήθαιναν οι φωνές, που επιχειρούσαν να ερμηνεύσουν με ριζοσπαστικό τρόπο την πολιτική κατάσταση μιας χώρας. Επιτήδειοι ρήτορες μα και άνθρωποι χωρίς ρητορικό χάρισμα αλλά με περίσσευμα πείσματος και άγνοια της ιστορίας υποστήριζαν με πάθος τις απόψεις τους περί ολοκληρωτισμού, ο οποίος, δήθεν, επικρατούσε σε ένα τόπο, και κατακεραύνωναν όσους είχαν αντίθετη άποψη, στολίζοντάς τους με κοσμητικά επίθετα, που ξεκινούσαν από το "εγκάθετοι" και έφταναν μέχρι το "επικίνδυνοι". Οι ίδιοι άνθρωποι έχουν κάνει και σήμερα την εμφάνισή τους και υποστηρίζουν με θέρμη, ότι ζούμε σε καθεστώς χούντας.

Επειδή, όμως, υπάρχουν και κάποια ιστορικά ντοκουμέντα, τα οποία αφορούν την εποχή και τις συνθήκες, που επικρατούσαν σε χουντικά/ολοκληρωτικά καθεστώτα, καλό είναι να γνωρίζουμε, ότι :

.- Δεν υπάρχει χουντικό καθεστώς, το οποίο να επιτρέπει τις αντίθετες φωνές. Σε τέτοια πολιτεύματα, ο φορέας της αντίθετης από την κρατούσα κυβερνητική άποψης χαρακτηρίζεται ως αντιφρονών και υφίσταται κυρώσεις, οι οποίες κυμαίνονται από την απόλυσή του από την εργασία του έως την άμεση εξόντωσή του. Σε αρκετά από τα καθεστώτα αυτά οι αντιφρονούντες χαρακτηρίζονται ως ψυχικά διαταραγμένοι και νοσηλεύονται ακούσια σε ιδρύματα, με σκοπό την αναμόρφωσή τους, ώστε να επανενταχθούν στην κοινωνία. Μπορείτε να φανταστείτε, τι είδους νοσηλεία τους επιφυλάσσεται!

.- Σε κανένα χουντικό καθεστώς δεν επιτρέπεται η ίδρυση και λειτουργία πολιτικών κομμάτων. Μην βιαστείτε να ταυτίσετε τα κόμματα αυτά με τις παράνομες οργανώσεις, που δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα κατά την επταετία 1967-1974, διότι εκείνες ήταν ομάδες, που είχαν ιδρυθεί εν κρυπτώ και παραβύστω, χωρίς πανηγυρικές ιδρυτικές διακηρύξεις σε Μ.Μ.Ε. και εν γένει δημόσιες πράξεις, τα μέλη των οποίων ζούσαν με το φόβο της κατάδοσης από τους "νομιμόφρονες" γείτονες στις αρχές. Τα σημερινά κόμματα στην Ελλάδα όχι μόνο λειτουργούν άφοβα ( οι επιθέσεις, που δέχονται τα μέλη ορισμένων εξ αυτών από ακροδεξιούς, όσο αντιδημοκρατικές και απαράδεκτες και αν είναι, δεν αναιρούν την πραγματικότητα) αλλά δύνανται να εκφράζουν την αντίθεσή τους προς την κυβερνητική πολιτική, ακολουθώντας ακόμα και τακτικές αμφιβόλου κοσμιότητος.

.- Στα χουντικά/ολοκληρωτικά καθεστώτα ο έλεγχος της εξουσίας στην καθημερινότητα των πολιτών είναι ασφυκτικότατος. Παιδιά εκπαιδεύονται να παρακολουθούν, αν οι γονείς τους έχουν ασύμβατες με την εξουσία δραστηριότητες, γείτονες κατασκοπεύουν τους γείτονές τους και οι υπήκοοι αυτών των κρατών ελέγχονται, αν διαβάζουν αντιδραστικά βιβλία (στο βιβλίο του δημοσιογράφου κ. Γιάννη Κάτρη "Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα 1960-1974" απαριθμούνται τα βιβλία, που απαγορεύτηκαν επί χούντας, ανάμεσα στα οποία ήταν και η τραγωδία "Αντιγόνη") ή ακούν αντιδραστική μουσική. Βιβλία και δίσκοι κατάσχονται και καταστρέφονται, ενώ οι κάτοχοί τους υφίστανται τις συνέπειες της επιλογής τους να κατέχουν τέτοια διεφθαρμένα/αντιδραστικά πράγματα. Ακόμα και οι μετακινήσεις ελέγχονται. Κανένας δεν μπορεί να βγει ελεύθερα από τη χώρα και σε πολλές περιπτώσεις κανένας δεν μπορεί να μετακινείται ελεύθερα εντός της χώρας, αν δεν συντρέχει ειδική δικαιολογία.

.- Στα ολοκληρωτικά καθεστώτα ο πολίτης μετατρέπεται σε υπήκοο, ο οποίος οφείλει τυφλή υπακοή και αφοσίωση στην εξουσία. Αυτό συνεπάγεται την απουσία κριτικής σκέψης άλλως την καταπίεση κάθε αντιδραστικής φωνής μέσα στον υπήκοο. Ο σκεπτόμενος άνθρωπος είναι εχθρός του λαού και της εξουσίας, διότι κρίνει και αμφισβητεί την εξουσία και τους σκοπούς της. Κάθε απόπειρα σκέψης θεωρείται ανατρεπτική πράξη και τιμωρείται. Κάθε προβολή αιτήματος σχετικού ακόμα και με τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και εργασίας χαρακτηρίζεται ως προσπάθειας κατάλυσης του πολιτεύματος και καταστέλλεται με ανείπωτη σκληρότητα.

Βέβαια, θα υποστηριχθεί και η άποψη, ότι κάθε χούντα έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Σύμφωνοι αλλά καμμία χούντα δεν υπάρχει χωρίς το σύνολο των παραπάνω γνωρισμάτων τα δε ιδιαίτερα γνωρίσματα κάθε χούντας εξαντλούνται στα μέσα επιβολής της π.χ. άλλη χούντα βασίζεται στην αστυνομία και άλλη στο στρατό, αλλά συνυπάρχουν σε αυτή όλα τα παραπάνω στοιχεία.

Δεν έχω αντίρρηση, ότι ζούμε σε εποχές προβληματικές και αυτό κανένας λογικός άνθρωπος δεν το αμφισβητεί. Αλλά κάθε προβληματικό πολίτευμα δεν είναι απαραίτητα χούντα, όταν δεν συντρέχουν τα παραπάνω γνωρίσματα.

προπαγανδα -γλωσσα εξουσιας- ολοκληρωτικα καθεστωτα

Στις 23 Απριλίου 2010 πρώην πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε από το Καστελόριζο την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης της ΕΕ και του ΔΝΤ. Το διάγγελμα με το οποίο συνοδεύτηκε αυτή ανακοίνωση – ιστορικό, όσο και μοιραίο – αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός πολιτικού λόγου στον οποίο η επιχειρηματολογία υποκαθίσταται από έναν καταιγισμό συναισθηματικών στοχεύσεων.

Ολόκληρη η δήλωση του ΓΑΠ (και ο σχολιασμός ως προς τους τρόπους πειθούς):

«Χθες, ανακοινώθηκαν τα στοιχεία για το πραγματικό μέγεθος του ελλείμματος του 2009. Θύμισαν σε όλους μας τα ακατανόητα λάθη, τις παραλείψεις, τις εγκληματικές επιλογές και την καταιγίδα των προβλημάτων που μας κληροδότησε η προηγούμενη κυβέρνηση1.

Όλοι μας κληρονομήσαμε – η σημερινή Κυβέρνηση και Ελληνικός λαός – ένα σκάφος έτοιμο να βυθιστεί2. Μια χώρα χωρίς κύρος και αξιοπιστία, που είχε χάσει το σεβασμό ακόμα και των φίλων και των εταίρων της.  Μια οικονομία εκτεθειμένη στο έλεος της αμφισβήτησης και των ορέξεων της κερδοσκοπίας.

Από την πρώτη μέρα σηκώσαμε τα μανίκια και με σκληρή δουλειά βαλθήκαμε να ανατρέψουμε αυτό το αρνητικό κλίμα. Καταστρώσαμε σχέδιο, πήραμε δύσκολα μέτρα, που πολλές φορές πόνεσαν, αλλά ανακτήσαμε την αξιοπιστία μας. Δημιουργήσαμε νέες συμμαχίες. Μετά από έναν πραγματικό μαραθώνιο, διεκδικήσαμε και καταφέραμε να οδηγηθούμεσε μια ισχυρή απόφαση της Ε.Ε. για την στήριξη της χώρας μας, με ένα πρωτόγνωρο, για την ιστορία και τα δεδομένα της Ε.Ε., μηχανισμό3.

Και εμείς και οι εταίροι μας στην Ε.Ε., ελπίζαμε ότι αυτή η απόφαση θα αρκούσε για να ηρεμήσει και να συνετίσει τις αγορές, ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη χρηματοδότηση της χώρας μας με χαμηλότερα επιτόκια. Να υπάρξει, δηλαδή, η απαραίτητη νηνεμία, ώστε να αφιερωθούμε στο έργο μας, στις μεγάλες αλλαγές που χρειάζεται η χώρα, για να κάνουμε την οικονομία μας βιώσιμη, ανταγωνιστική. Να σταθεί η Ελλάδα στα πόδια της, δυνατή, για να αισθανθούν όλοι οι Έλληνες περήφανοι4.

Οι αγορές δεν ανταποκρίθηκαν. Είτε γιατί δεν πίστεψαν στη βούληση της Ε.Ε., είτε γιατί κάποιοι αποφάσισαν να συνεχίσουν την κερδοσκοπία. Και σήμερα, η κατάσταση στις αγορές απειλεί να αποδομήσει, όχι μόνο τις θυσίες του Ελληνικού λαού, αλλά και την ομαλή πορεία της οικονομίας. Και κινδυνεύει να χαθεί η προσπάθεια που καταβάλλουν οι Έλληνες5 από τα ακόμη μεγαλύτερα επιτόκια δανεισμού και ακόμη χειρότερα από την δυσκολία δανεισμού. 

Δεν θα το επιτρέψουμε. Ήρθε η στιγμή, το χρόνο που δεν μας δίνουν οι αγορές, αυτόν τον χρόνο να μας τον δώσει η απόφαση που πήραμε όλοι μαζί οι ηγέτες των χωρών της Ευρώπης για να στηριχθεί η Ελλάδα. Είναι ανάγκη,ανάγκη εθνικά και επιτακτική να ζητήσουμε επισήμως από τους εταίρους μας την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης, που από κοινού δημιουργήσαμε στην Ε.Ε6. Έχω ήδη δώσει εντολή στον Υπουργό Οικονομικών να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες.

Και οι εταίροι μας θα συνδράμουν άμεσα και αποφασιστικά, ώστε να παράσχουν στην Ελλάδα το απάνεμο λιμάνι που θα μας επιτρέψει να ξαναχτίσουμε το σκάφος μας με γερά και αξιόπιστα υλικά7. Αλλα και να στείλουν και ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές, ότι η Ε.Ε. δεν παίζει και προστατεύει το κοινό μας συμφέρον και το κοινό μας νόμισμα.

Βρισκόμαστε σε μια δύσκολη πορεία, μια νέα Οδύσσεια για τον Ελληνισμό. Όμως, πλέον, ξέρουμε το δρόμο για την Ιθάκη και έχουμε χαρτογραφήσει τα νερά8. Μπροστά μας έχουμε ένα ταξίδι με απαιτήσεις από όλους μας, αλλά με μια νέα συλλογική συνείδηση και κοινή προσπάθεια θα φθάσουμε εκεί ασφαλείς, πιο σίγουροι, πιο δίκαιοι, πιο περήφανοι. Ο τελικός μας στόχος, ο τελικός μας προορισμός είναι να απελευθερώσουμε την Ελλάδα από επιτηρήσεις και κηδεμονίες. Να απελευθερώσουμε τις δυνάμεις του Ελληνισμού, τον κάθε Έλληνα και Ελληνίδα από αντιλήψεις, πρακτικές και συστήματα που τον εμποδίζουν παντού, εδώ και δεκαετίες.

Να δώσουμε οξυγόνο εκεί που υπάρχει ασφυξία, δικαιοσύνη και κανόνες εκεί που υπάρχει αδικία, διαφάνεια εκεί που υπάρχει σκοτάδι, σιγουριά εκεί που υπάρχει ανασφάλεια9, και ανάπτυξη για όλους. Η έμπνευση, η πίστη μας είναι ετούτος εδώ ο τόπος, από το Καστελόριζο, μέχρι την Κέρκυρα, από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο10 είναι αυτός ο υπέροχος λαός11, είναι οι νέοι μας με τις δυνατότητες και τα οράματά τους.

Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι, θα τα καταφέρουμε12. Αρκεί εμείς οι Έλληνες να πιστέψουμε στις δυνατότητές μας, στις αξίες μας, στον ίδιο μας εαυτό».

—————————

1Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου (στη συγκεκριμένη περίπτωση της προηγούμενης κυβέρνησης η οποία παρουσιάζεται να ευθύνεται για τα προβλήματα).

2Επίκληση στο συναίσθημα με εικονοπλαστικό – ποιητικό λόγο (περιγραφή της δραματικής κατάστασης της οικονομίας). Στόχος είναι η πρόκληση ανησυχίας που θα δικαιολογεί την πολιτική απόφαση για το μνημόνιο.

3Επίκληση στο ήθος του πομπού με θετικούς χαρακτηρισμούς για το έργο της κυβέρνησης και τα αποτελέσματά του (εργατικότητα, υπευθυνότητα, οργανωτικότητα, ετοιμότητα, επιτυχείς χειρισμοί).

4Επίκληση στο συναίσθημα με ποιητικό λόγο (συναισθήματα ελπίδας, αισιοδοξίας).

5Κινδυνολογία, επίκληση στο συναίασθημα, πρόκληση φόβου και ανησυχίας που θα παρακινήσει την κοινή γνώμη να δεχτεί την πολιτική απόφαση.

6Επίκληση στη λογική.Πρόκειται για συμπέρασμα του μοναδικού ίσως επιχειρήματος που ξεδιπλώνεται στο ευρύτερο κείμενο. Το επιχείρημα έχει περίπου ως εξής : “Προετοιμάσαμε έναν μηχανισμό για να μασ στηρίξει σε περίπτωση που οι αγορές δεν ηρεμήσουν. Οι αγορές δεν ανταποκρίθηκαν. Επομένως πρέπει να καταφύγουμε σε αυτό τον μηχανισμό”.

7Επίκληση στο συναίσθημα με ποιητικό εικονοπλαστικό λόγο (αισιοδοξία, ελπίδα, βεβαιότητα που υπόσχεται η “συνδρομή των εταίρων”).

8Επίκληση στο συναίσθημα με εικονοπλαστικό λόγο. Στόχος να καθησυχάσει τις ανησυχίες και να προκαλέσει αισθήματα σιγουριάς και εμπιστοσύνης.

9Επίκληση στο συναίσθημα με ποιητικό λόγο και εκμετάλλευση των αντιθέσεων

10Επίκληση στο ήθος του πομπού με θετικούς χαρακτηρισμούς

11Επίκληση στο συναίσηθημα (κολακεία)

12Βεβαιωτική διατύπωση (χαρακτηριστικό του πολιτικού λόγου) που λειτουργεί ως επίκληση στο συναίσθημα (ασφάλεια, σιγουριά)

 

Κομβικό σημείο αναφοράς του παπαδοπουλικού λόγου αποτελούν οι έννοιες «Ελλάδα», «Έλληνας», « Έθνος» και «Πατρίδα» . H πληθωρική και διάχυτη παρουσία στο έργο αυτών των όρων ή λέξεων παράγωγων ή σύνθετων, που εμπεριέχουν αυτές τα έννοιες – στην αρχή, στις αποφωνήσεις, και κυρίως στην επιχειρηματολογία και στο περιεχόμενο των ομιλιών – χρησιμοποιείται για να νομιμοποιήσει στη συνείδηση της κοινής γνώμης το πραξικοπημα ως «Εθνική Επανάσταση» / «Εθνεγερσία της 21ης Απριλίου1» και να παρουσιάσει την πολιτική της ως «εθνοσωτήριο έργον2» της «Εθνικής Κυβερνήσεως» :

«Τὸ ὅραμα εἶναι ἕνα. Εἶναι γνωστόν, εἶναι ἐπιβεβλημένον, εἶναιτὸ ὅραμα Ἑλλάς. Πρὸς αὐτὸ πρέπει να κατατείνωμεν. Αὐτὸπρέπει να πραγματώσωμεν. Ἑλλάδα τῆς Ἑλλάδος. Ἑλλάδαἡὁποία θὰ εἶναι διὰ τοὺς Ἕλληναςἡ ζωὴν τῶν. Θὰ εἶναι ὁ σκοπὸς τῶν3».

«Ἐκεῖνο τὸὁποῖο ἰδιαιτέρως ἤθελα να ἐπισημανῶ εἶναι τοῦτο :Ἡἀγάπη πρὸς τὴν Πατρίδα,ὄχι μόνον αὐτῶν ποῦἐμνημονεύθησαν, ὄχι μόνον αὐτῶν που ἀναγράφῃἡἹστορία μας, ὄχι μόνον τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἀλλὰἡἀγάπη πρὸς τὴν Πατρίδα εἰς οἰανδήποτε περίπτωσιν, εἶναι ἡ μόνη δύναμις, ἡμόνη ἀρχή, ἡ μόνη ἰδέα4».

«Ὅλων εἶναι Πατρὶς ἡἙλλάς! Ὅλων ἡ ψυχὴ πάλλει ἐντόνως πρὸ τοῦ συμβόλου τῆς Σημαίας μας! Ὅλων αἱ δυνάμεις εἰς Αὐτὴνἀνήκουν καὶὑπὲρ Αὐτῆς, ἐὰν κινδυνεύσῃ, θὰ προσφερθοὺν χωρὶς καμμίαν σκέψιν5».

Το παρελθόν ως ηθική δέσμευση

Η διαχρονικότητα του ιδανικού «Ελλάς» αρκετά συχνά αισθητοποιείται με την εικόνα μιας σκυταλοδρομίας, στην οποία η «εθνική ουσία» εν είδει σκυτάλης μεταβιβάζεται από τις διαδοχικές γενιές – σκυταλοδρομείς., ενώ το παρελθόν παρουσιάζεται ως δεσμευτικό πρότυπο, το οποίο οι νέοι οφείλουν να ακολουθούν πιστά και απαρέγκλιτα, ως ένας ακόμη κρίκος στη διαγενεακή αλυσίδα του έθνους. Στην πραγματικότητα οι νέοι καλούνται να τιμήσουν το παρελθόν, αποδεχόμενοι την εθνικιστική ιδεολογία του καθεστώτος :

«Ἀλλὰ δεν νομίζω ὅτι εἶναι δυνατὸν να ὑπάρξῃ ἐρώτημα “ἐὰν θελωμεν”. Ἐγεννήθημεν διὰ να μεταφέρωμεν τὴν δᾴδα, τὴν ὁποία παρελάβομεν ἀπὸ τοὺς προγόνους μας, τὴν δᾴδα τοῦ πνεύματος πρὸς τὰἐμπρός, πρὸς τοὺς ἐπιγόνους6».

Και αυτή η δέσμευση γίνεται ισχυρότερη καθώς το εθνικό παρελθόν ειδωλοποιείται στο λόγο του Παπαδόπουλου και παρουσιάζεται ως μοναδικό σε σύγκριση με άλλες παραδόσεις και πολιτισμούς και επιφορτισμένο με μια τεράστια πολιτιστική αποστολή :

«Οὐδεὶς ἄλλος ἄνθρωπος ἐπὶ τοῦ πλανήτου ἔχει τῇ δυνατότηταἀναφορὰς εἰς τόσον εὐρὺ φάσμα, διὰ να τοποθετήση καὶ να προσδιορίση τὸἰδανικόν. ὉἝλλην ἔχει μόνον αὐτὴν τὴν εὔνοιαν τοῦ θεοῦ7».

«Ὁ χῶρος ἐπὶ τοῦὁποίου πάντοτε κατὰ τὴν ἱστορικὴν διαδρομὴν τοῦἔθνους, ἐστάθη ἡἙλληνικὴ σημαία, διὰ να ἐπισημοιεὶ τὴνἐξέχουσαν θέσιν τοῦἔναντι τῶν ἄλλων ἐθνῶν, εἶναι ὁ χῶρος τοῦἙλληνικοῦ πνεύματος8».

«Εἰς τὴν κοιτίδα αὐτὴν ἐγεννήθησαν ὅλα τὰ πολιτεύματα, τὰὁποῖα χρησιμοποιεὶ σήμερον ὁἄνθρωπος εἰς τὴν ὀργάνωσιν τῶν κοινωνιῶν τοῦ9»

«Εἰς τὸν χῶρον αὐτὸν (τῆς φιλοσοφίας) ἀπὸ χιλιάδων ἐτῶν ἔχειἐντρυφήσει τὸἑλληνικὸν πνεῦμα , μὲἀποτέλεσμα, τὸἀτομικὸν κέντρον ἐρευνῶν να φέρει τὸὄνομα τοῦἝλληνος Δημοκρίτου10».

«Εἴμεθα κατὰ κληρονομίαν καὶ καὶ παράδοσιν ὁ περιούσιος λαός,ὁὁποῖος ἐφώτισε τὴν ἀνθρωπότητα μὲ τὰ θαύματα τοῦ τελειοτέρου πολιτισμοῦ11».

«Ἐὰν συνεκτικὴὕλη αὐτοῦ τοῦ κόσμου εἶναι ὁ πολιτισμὸς τοῦ, γεννήτορες τοῦ πολιτισμοῦ τοῦὑπάρχομεν ἡμεῖς, ἡμεῖςἡἙλλὰς12».

«Ὑπήρξαμεν μέλη μιᾶς ἐθνότητος, ἡὁποία μὲ τὸ πνεῦμα καὶ τὸν πολιτισμὸν τῆς κατέκτησε τὴν ὑδρόγειον, διὰ να τὴν σώσῃ καὶ να τῆς δείξῃ τὸν δρόμον τοῦἀνθρωπισμοῦ13».

“Αἰσθανόμεθα ὑπερηφάνειαν. Μάλιστα ὑπερηφάνειαν. Διότι ἡμεῖς, οἱἀπόγονοι τῶν προγόνων μας, δυνάμεθα να βεβαιώδωμεν τάς ψυχὰς τῶν νεκρῶν μας, ὅτι φέρομεν τὴν σκυτάλην πρὸς τὰἐμπρός, ἵνα τὴν παραδόσωμεν εἰς ἀξίους ἐπιγόνους, τῶνὁποίων τὴν παίδευσιν ἀντιμετωπίζομεν καὶ διὰ τοὺς ὁποίους σήμερον ἀναλισκόμεθα εἰς αὐτὴν τὴν προσπάθθειαν. Καὶ εἴμεθα βέβαιοιὅτι οἱἐπίγονοι, ἀναλαμβάνοντες τὴν σκυτάλην, μὲ γεμάτην τὴν ψυχὴν ὑπὸἙλληνισμὸν καὶ Χριστιανισμόν, θὰ βοηθήσουν τὴνἀνθρωπότητα να ἐξέλθῃἀπὸ τάς δυσκολίας, εἰς τάς ὁποίας σήμερον εἶναι βουτηγμὲνη14”.

Συμπερασματικά

Με την προβολή και εκμετάλλευση εννοιών με τεράστια ηθική επιρροή ο δικτάτορας επιδιώκει :

• να δώσει ηθικό έρεισμα σε ένα καθεστώς που κατέλυσε τη δημοκρατία αποκρύπτοντας τον πραγματικό του χαρακτήρα πίσω από το μανδύα εννοιών με τεράστιο ηθικό (εθνικό) περιεχόμενο,

• να ενισχύσει συναισθήματα υπερηφάνειας και ενθουσιασμού, εύκολα εκμεταλλεύσιμα και εξαργυρώσιμα σε υποστήριξη του καθεστώτος,

• να δεσμεύσει τους πολίτες στην αποδοχή του καθεστώτος, ως εθνικά επιβαλλόμενη στάση.