ΓΛΩΣΣΑ
Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώµης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαµπερό µέσα στη νύχτα.
Σ’ αυτήν την ανάρτηση γίνεται μια προσπάθεια να αποσαφηνιστεί το θέμα της Γλώσσας. Πρόκειται για ένα θέμα μεγάλο, με πολλές πτυχές και υποενότητες. Προσπαθώντας να κατηγοριοποιήσω το θέμα και να επιλέξω τα επιμέρους θέματα με τα οποία θα ήταν προτιμότερο να ασχοληθώ, κατέληξα στα εξής:
Α. Η αξία της γλώσσας.
"Τα όρια ενός ανθρώπου καθορίζονται από τα όρια της γλώσσας του. Ludwig Wittgenstein, 1889-1951, Αυστριακός φιλόσοφος
2. Με την γλώσσα επιτυγχάνεται η ανθρώπινη επικοινωνία, η οποία καθίσταται επιτακτική σε μια εποχή ηθικής ρηχότητας και αλλοτρίωσης σαν τη σημερινή. Έτσι ο άνθρωπος μέσω της γλώσσας εισέρχεται στον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων, με αποτέλεσμα να καλλιεργούνται ευαισθησίες και να εκλεπτύνεται ο άνθρωπος σε μια εποχή γενικότερης απευαισθητοποίησης και εσωτερικής δυσαρμονίας.
3. Στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής, συμβάλλει στη διαδικασία κοινωνικοποίησης του ατόμου (μετάδοση αξιών, κανόνων και στοιχείων πολιτισμού της κοινωνίας), με το διάλογο επιτυγχάνεται η επίλυση των διαφορών μεταξύ των ανθρώπων.
4. Συνιστά στοιχείο της πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας ενός λαού, αφού μέσω της γλώσσας διασώζεται και μεταδίδεται η λαϊκή δημιουργία στο σύνολό της. Έτσι ο άνθρωπος συνειδητοποιεί την ιδιαιτερότητά του και εξασφαλίζει την ιστορική συνέχεια, αλλά και την ενιαία εθνική του πορεία.
5. Η γλώσσα είναι ο καθρέφτης της κουλτούρας ενός λαού. Μέσω αυτής προοδεύουν τα γράμματα, οι τέχνες και οι επιστήμες, οπότε ενισχύεται η πνευματικότητα και εξευγενίζεται η ανθρώπινη ψυχή.
6. Με τη γλώσσα γεννήθηκε ο πολιτικός λόγος. Μέσα από τη σωστή χρήση του λόγου και την ελεύθερη έκφραση ο λαός πολιτικοποιείται ομαλά και σήμερα που η δημοκρατία δεν είναι υγιής, οι παράγοντες αυτοί μπορούν να συντελέσουν αποφασιστικά στην αποκατάσταση της πολιτικής ζωής.
ΚΕΙΜΕΝΟ 1.
Οι λέξεις κάθε φορά πέρα από το απλό νόημά τους επιφορτίζονται με τις συνθήκες, το περιβάλλον και τα πρόσωπα προς τα οποία εκφέρονται, μα πιο πολύ διαφοροποιούνται ανάλογα με τη δική μας εσωτερική διάθεση. Ο τρόπος που εκφέρουμε τα όποια λόγια μας παίζει καθοριστικό ρόλο για την πρόσληψή τους. Η μεγαλύτερη αλήθεια, αν λεχθεί με υποκρισία ή ειρωνεία, μπορεί να απωθήσει, και το μεγαλύτερο ψέμα, αν λεχθεί έξυπνα και μειλίχια, μπορεί να γίνει πιστευτό. Αυτό μας ωθεί σε μία αναγκαιότητα, να διακρίνουμε πίσω από τα λόγια τις διαθέσεις και επιπλέον φέρνει στο προσκήνιο ένα άλλο θέμα, αυτό της ειλικρίνειας. Ειλικρίνεια είναι η ταύτιση λόγων και διαθέσεων, λόγων και εσωτερικής κατάστασης, είναι η απαλλαγή από προσωπεία, η ανυπόκριτη αγάπη και ο αυθορμητισμός των συναισθημάτων. Αν όλα αυτά είναι ειλικρίνεια, τότε μάλλον '' πας άνθρωπος ψεύστης ''. Η γλώσσα αναδεικνύεται πλέον όχι μόνο σε απλό μέσο επικοινωνίας αλλά και σε μέσο κατάδειξης ήθους και ποιότητας.
Η γλώσσα, όπως και κάθε άλλο χάρισμα, πανανθρώπινο ή ατομικό, εναπόκειται στην ελευθερία μας. Με τη γλώσσα μπορούμε να επαινέσουμε ή να επιπλήξουμε, να τιμήσουμε ή να υβρίσουμε, να διδάξουμε ή να τρομοκρατήσουμε, να εκβιάσουμε ή να ζητήσουμε, να απαιτήσουμε ή να παρακαλέσουμε. Με τη γλώσσα συκοφαντούμε και με τη γλώσσα εγκωμιάζουμε, με τη γλώσσα καβγαδίζουμε και με τη γλώσσα κουβεντιάζουμε. Οι επιλογές μας θα καθορίσουν τη σχέση μας με τοπρόσωπο που θα είναι κάθε φορά ο αποδέκτης των λόγων μας.
Η γλώσσα γίνεται πλέον ρυθμιστής των σχέσεων και εργαλείο επικίνδυνο στα χέρια μας. Ίσως μάλιστα και όπλο, αν στον καθημερινό αγώνα ξεπέσει σε μέσο αυτοάμυνας ή επίθεσης, επιβολής των απόψεών μας και καταδυνάστευσης των άλλων. Η γλώσσα είναι δύναμη και πολλές φορές μεγάλη. Μια δύναμη που καλούμαστε να την κάνουμε ειρηνοποιό. Οι πολεμοχαρείς διαθέσεις μας εκδηλώνονται αρχικά στον τρόπο που συνδιαλεγόμαστε. (Απόσπασμα από κείμενο της Ευαγγελίας Βελλή)
Η γλώσσα, όπως και κάθε άλλο χάρισμα, πανανθρώπινο ή ατομικό, εναπόκειται στην ελευθερία μας. Με τη γλώσσα μπορούμε να επαινέσουμε ή να επιπλήξουμε, να τιμήσουμε ή να υβρίσουμε, να διδάξουμε ή να τρομοκρατήσουμε, να εκβιάσουμε ή να ζητήσουμε, να απαιτήσουμε ή να παρακαλέσουμε. Με τη γλώσσα συκοφαντούμε και με τη γλώσσα εγκωμιάζουμε, με τη γλώσσα καβγαδίζουμε και με τη γλώσσα κουβεντιάζουμε. Οι επιλογές μας θα καθορίσουν τη σχέση μας με τοπρόσωπο που θα είναι κάθε φορά ο αποδέκτης των λόγων μας.
Η γλώσσα γίνεται πλέον ρυθμιστής των σχέσεων και εργαλείο επικίνδυνο στα χέρια μας. Ίσως μάλιστα και όπλο, αν στον καθημερινό αγώνα ξεπέσει σε μέσο αυτοάμυνας ή επίθεσης, επιβολής των απόψεών μας και καταδυνάστευσης των άλλων. Η γλώσσα είναι δύναμη και πολλές φορές μεγάλη. Μια δύναμη που καλούμαστε να την κάνουμε ειρηνοποιό. Οι πολεμοχαρείς διαθέσεις μας εκδηλώνονται αρχικά στον τρόπο που συνδιαλεγόμαστε. (Απόσπασμα από κείμενο της Ευαγγελίας Βελλή)
Παρ’ όλη την μεγάλη αξία της γλώσσας όμως, ενίοτε χρησιμοποιείται από κυβερνήσεις επιδιώκοντας να κάμψουν τη βούληση του δέκτη, με αποτέλεσμα την αλλοτρίωσή του, την ολοσχερή εξάρτησή του και την πλύση του εγκεφάλου του. Αυτός ο λόγος αποκαλείται Άδικος Λόγος της εξουσίας.
"Βασικά, η γλώσσα είναι ένα εργαλείο για τη συγκάλυψη της αλήθειας."George Carlin, 1936-2008, Αμερικανός κωμικός
Β. Χαρακτηριστικά της γλώσσας της εξουσίας:
¯ παραμορφώνει τη γλώσσα με σκοπό να εξυπηρετήσει τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα της εξουσίας.
¯ χρησιμοποιεί τον αυθαίρετο λόγο
¯ επιδιώκει την υποταγή
¯ παραπληροφορεί και παραπλανά
¯ εξωραΐζει την πραγματικότητα
¯ χρησιμοποιεί έννοιες με φορτισμένο ιδεολογικά, εθνικά, ηθικά, πολιτικά) περιεχόμενο, όπως πατρίδα, λαός, έθνος, αριστερά, δεξιά, συντηρητικός -προοδευτικός, προδότης, πατριώτης κλπ.
¯ κινδυνολογεί και εκφοβίζει
¯ μεγεθύνει τη σημασία μιας κατάστασης για να προκληθεί τεχνητή ένταση ή υποβαθμίζει μια άλλη, για να αποπροσανατολίσει τον πολίτη
¯ χρησιμοποιεί τη λαϊκιστική και μεσσιανική ρητορεία.
¯ μεταβάλλει σε αγέλες τα ανθρώπινα πλάσματα
¯ αλλοιώνει/ κάμπτει τη βούληση του δέκτη και τον αλλοτριώνει
¯ χρωματίζει και προσφέρει στην κοινή γνώμη ό,τι συμφέρει στην εξουσία
¯ φορτισμένη ιδεολογικά δεν αντανακλά απλώς, αλλά συμμετέχει στην πάλη των τάξεων
¯ χρησιμοποιεί λανθάνοντα από πλευράς μορφοσύνταξης διατακτικό χαρακτήρα (ευρύτατη χρήση ουσιαστικών συνοδευόμενων από προσδιορισμούς που υπογραμμίζουν δογματικά και απόλυτα αυταπόδεικτες αλήθειες)
¯ κυριαρχεί ο ονοματικός, ενώ περιορίζεται ο ρηματικός ή άλλος παραστατικός ευκρινής λόγος
¯ χρησιμοποιεί τους εξακολουθητικούς χρόνους των ρημάτων
¯ προτιμά το λεκτικό συμβολισμό που καλλιεργεί την αοριστία, τη γενικότητα και τον ημικαταληπτό λόγο
¯ επιδιώκει έντεχνα τη δημιουργία αποστάσεων ανάμεσα στο σοφό πομπό και στον ασήμαντο δέκτη
Στο περιεχόμενο :
¯ μηδενίζει τη σκέψη και την κριτική
¯ προβάλλει δομικά αντικριτικά στοιχεία
¯ επιβάλλει με δογματικότητα και απολυτότητα τα μηνύματα του πομπού
¯ είναι γλώσσα αποστεωμένη και μουσειακή, γιατί δεν ερευνά, δεν κρίνει, δε συσχετίζει, δε διαλέγεται
¯ είναι αυταρχική (δεν αφήνει περιθώρια διαλόγου)
¯ με την υπέρβαση της πραγματικότητας και τη γενίκευση του λεκτικού συμβολισμού υποβάλλει τα περιεχόμενα των μηνυμάτων της, στεγαζόμενα σε αποδεκτές και μεγάλες αξίες (πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια)
¯ είναι γλώσσα φθοράς και διαφθοράς (διασαλεύει αυθαίρετα τη σχέση συμβόλων και συμβολιζομένων, σημαινόντων και σημαινομένων)
¯ η στρέβλωση και η αυθαιρεσία θριαμβεύουν σε βάρος της γλώσσας
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ:
ΚΕΙΜΕΝΟ 2.
Για να ξαναχτισθεί η χώρα πρέπει να αρχίσουμε από την αρχή. Η κυβέρνηση μου δε θα λέει ψέματα και δε θα λέει απατά το λαό, όπως οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Η ανοικοδόμηση της χώρας μπορεί να γίνει μόνο από τον ίδιο το λαό, με τις δικές του προσπάθειες, με τη θέληση του, χωρίς καμία βοήθεια απ' έξω. Όχι οι ταξικές θεωρίες, αλλά οι αιώνιοι νόμοι θα είναι η βάση της ανάκαμψης: στόχος μας είναι ο αγώνας για να διατηρηθεί η ύπαρξη του γερμανικού λαού. Μόνο η ισχύς θα φέρει την παγκόσμια ειρήνη. Τα κόμματα που εκπροσωπούν τάξεις πρέπει να καταστραφούν. Ποτέ δε θα ξεφύγω από το στόχο μου να ξεριζώσω το μαρξισμό και τους συνοδοιπόρους του από τη Γερμανία. 'Ένας πρέπει να είναι ο νικητής εδώ: ή ο μαρξισμός ή ο γερμανικός λαός. Και η Γερμανία θα είναι η νικηφόρα. Η εθνική ενότητα, που θα βασίζεται πάνω στο Γερμανό αγρότη και στο Γερμανό εργάτη θα είναι η βάση της μελλοντικής κοινωνίας. Πιστεύουμε στην αξία της προσωπικότητας, στη δημιουργική δύναμη του ατόμου, θα καταπολεμήσουμε όλες τις εκδηλώσεις του κοινοβουλευτικού δημοκρατικού συστήματος. Το τέλος της διαφθοράς στη δημόσια ζωή θα συμβαδίζει με την ανάκτηση της γερμανικής τιμής. Οι νέοι άνθρωποι θα έχουν μέσα τους ενσταλάξει τις μεγάλες παραδόσεις του γερμανικού παρελθόντος. Αυτό θα είναι ένα πρόγραμμα αναγέννησης σε όλους τους τομείς της ζωής, άτεγκτο απέναντι σε οποιονδήποτε ενεργήσει ενάντιο στο έθνος και φιλικό απέναντι σε οποιονδήποτε επιθυμεί να αγωνιστεί για την ανάσταση του λαού και του έθνους μας. Γερμανικέ λαέ, δώσε μας τέσσερα χρόνια και μετά κρίνε μας και καταδίκασε μας. Γερμανικέ λαέ, δώσε μας τέσσερα χρόνια και ορκίζομαι ότι με τον τρόπο που εγώ ανέλαβα αυτό το έργο, με τον ίδιο τρόπο θα είμαι πρόθυμος και φύγω.
Δεν μπορώ να απαλλαγώ από την πίστη μου στο λαό μου ούτε να ξεφύγω οπό την πεποίθηση ότι αυτό το έθνος θα αναστηθεί ξανά, ούτε να απομακρυνθώ από την αγάπη μου σ' αυτό, στο λαό μου, και είμαι απόλυτο πεπεισμένος ότι θα έρθει η ώρα που τα εκατομμύριο που σήμερα μας μισούν, θα σταθούν πλάι μας και μαζί με μας θα καλωσορίσουν αυτό που έχουμε δημιουργήσει μαζί, που έχουμε αγωνισθεί γι’ αυτό ενάντια σε δυσκολίες και το αποκτήσαμε με θυσίες: το νέο Γερμανικό Ράιχ, του μεγαλείου και της τιμής, της ισχύος και της δόξας και της δικαιοσύνης. Αμήν.
Απόσπασμα από την ομιλία του Α: Χίτλερ προς τους μεγαλοβιομηχάνους, στις 11 Φεβρουαρίου του 1933.
Απόσπασμα από την ομιλία του Α: Χίτλερ προς τους μεγαλοβιομηχάνους, στις 11 Φεβρουαρίου του 1933.
Γ. Η κρίση της ελληνικής γλώσσας
Το σύγχρονο γλωσσικό πρόβλημα είναι αυτό που έχει εμφανιστεί με την διαπίστωση πως το γλωσσικό αίσθημα, ιδιαίτερα των νέων, αλλοιώνεται με αποτέλεσμα να περιορίζεται και να νοθεύεται το λεξιλόγιο και να παρουσιάζονται προβλήματα απόδοσης των νοημάτων τόσο στον προφορικό, όσο και στο γραπτό λόγο.
Μερικά δείγματα κρίσης της γλώσσας σήμερα είναι τα παρακάτω:
Το σύγχρονο γλωσσικό πρόβλημα είναι αυτό που έχει εμφανιστεί με την διαπίστωση πως το γλωσσικό αίσθημα, ιδιαίτερα των νέων, αλλοιώνεται με αποτέλεσμα να περιορίζεται και να νοθεύεται το λεξιλόγιο και να παρουσιάζονται προβλήματα απόδοσης των νοημάτων τόσο στον προφορικό, όσο και στο γραπτό λόγο.
Μερικά δείγματα κρίσης της γλώσσας σήμερα είναι τα παρακάτω:
- η άκριτη υιοθέτηση ξένων λέξεων
- η συρρίκνωση , ο περιορισμός και η τυποποίηση του καθημερινού λεξιλογίου (λεξιπενία)
- η βραχυλογία, η ελλειπτική έκφραση
- η γλωσσοπλασία, δηλ. η παραγωγή νεολογισμών
- η συνθηματολογική χρήση της γλώσσας
- η λανθασμένη χρήση του λεξιλογίου
- η έντονη βωμολοχία- υβρεολογία
- η έλλειψη ακριβολογίας στην έκφραση κ.λ.π.
- Η ελλιπής γλωσσική παιδεία - Οι αδυναμίες του τεχνοκρατικού και εξειδικευμένου εκπαιδευτικού συστήματος στη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας.
- Επικράτηση των σύγχρονων μέσων μαζικής επικοινωνίας: α) στηρίζονται περισσότερο στην εικόνα από ό,τι στη γλώσσα και στον προφορικό λόγο αντί για το γραπτό λόγο, β) προβάλλουν εκπομπές με χαμηλή γλωσσική ποιότητα - αδικαιολόγητα λάθη παρουσιαστών που εμπεδώνονται στη συνείδηση του πολύ κόσμου, επικρατούν και δύσκολα διορθώνονται, γ) η συνθηματολογική χρήση της γλώσσας που προβάλλεται μέσω των διαφημίσεων κ.λ.π
- Επικράτηση της νεανικής «αργκό» στις συνομιλίες μεταξύ των νέων, ενός κώδικα ιδιαίτερα αφαιρετικού και υπαινικτικού με πολλές συναισθηματικές εκφράσεις
- Η αύξηση υλικών απαιτήσεων έναντι των πνευματικών οδηγεί στη διαφορετική ιεράρχηση των αξιών και στην αδιαφορία του ανθρώπου για την πνευματική καλλιέργεια. (ηθική κρίση)
- Εισχώρηση πολλών ξένων λέξεων και εκφράσεων
- Η απομόνωση του σύγχρονου ανθρώπου (η έλλειψη επικοινωνίας στις ανθρώπινες σχέσεις έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή συρρίκνωση της γλώσσας
- Απομάκρυνση του Νεοέλληνα από την παράδοση
- Πολιτική αλλοτρίωση – «ξύλινη γλώσσα»
(πηγή: "Ιδέες και επιχειρήματα για την Εκφραση - Εκθεση, β' τόμος, εκδ. Κέδρος, Α. Γιαβρής - Θ. Στουφής και "Λόγου Σπουδή", Εκθεση - Εκφραση, τόμος β', γ' λυκείου, εκδ. Σαββάλα, Τ. Δ. Κωστάλα)
ΚΕΙΜΕΝΟ 3.
« Η γλώσσα είναι «άξια», όχι εργαλείο»
Ακούμε γύρω μας, διαβάζουμε στα έντυπα μία μορφή ελληνικής γλώσσας με έντονα χαρακτηριστικά του πρόχειρου, ανεπεξέργαστου, άχρωμου και ισοπεδωμένου λόγου, χωρίς την ποιότητα των επιλογών, τη δημοτικότητα, την εκφραστικότητα και την ποικιλία που επιτρέπει μία μακρόχρονης καλλιέργειας γλώσσας, όπως η Ελληνική.
Το να κλείσουμε τα μάτια μας μπροστά στο πρόβλημα, να φερόμαστε σαν να είναι όλα ρόδινα στη γλώσσα μας και να εφησυχάζουμε, χαρακτηρίζοντας «κινδυνολογίες νοσταλγών της καθαρεύουσας ή αρχαιόπληκτων» τις ανησυχίες που εκφράζονται από πολλούς για τη γλώσσα μας, είναι μία προκλητική ως «χαζοχαρούμενη» στάση απέναντι σε ένα καίριο πνευματικό, παιδευτικό και κοινωνικό πρόβλημα, που είναι το πρόβλημα της γλώσσας.
Το πρόβλημα της ποιότητας της γλώσσας, όταν είσαι υποψιασμένος, το συνειδητοποιείς καθημερινά σε πολλές περιπτώσεις: όταν διαπιστώνεις πως πολλοί μαθητές δε γνωρίζουν τη σημασία λέξεων, όπως θητεία, αμοιβαία, αντικρούω, όντως επώδυνος, ακαριαία, παρεμπιπτόντως, προσήλιος, προσάπτω, αμηχανία κ.ά., όταν διαβάζεις δημοσιογραφικά κείμενα όπου γράφεται: «η αντιπροσωπεία δέχτηκε από τον πρωθυπουργό» (με τη σημασία του «έγινε δεκτή»!) ή «τα μέλη της επιτροπής υπεραμύνθηκαν την ανάγκη του πόθεν έσχες» (αντί «υπεραμύνθηκαν της ανάγκης») ή «το νομοσχέδιο, δήλωσε ο υπουργός, επιδέχεται βελτίωσης» (αντί «επιδέχεται βελτίωση») κ.λ.π. όταν η δωροληψία, σε επίσημη γραπτή γλώσσα δικαστηρίου, γίνεται παθητική δωροδοκία … όταν «βάζεις» του αλλουνού προβλήματα ή ερωτήσεις (αντί να του «θέτεις»), όταν ακούς στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση»των πατριωτών», «των στοιχειώδων προϋποθέσεων», «της διεθνής τρομοκρατίας» κ.ά., όταν κάνουμε τα πάντα με το … κάνω: πόλεμο, ειρήνη, έρωτα, επιχείρηση, κατάθεση, σαγανάκι, λόγο, επίθεση, καβγά, παιχνίδι, μούτρα, λεφτά, πίσω ..
Τέτοιες όμως διαπιστώσεις δεν πρέπει να καταλήγουν σε αφορισμούς, σε θρήνους και κοπετούς ή σε εύκολες επικρίσεις αλλά σε ενημέρωση των πολιτών, σε ευαισθητοποίηση και εγρήγορση. Πρέπει να οδηγούν σε καλύτερη διδασκαλία της γλώσσας στο σχολείο (στα «τρία ρ» της εκπαίδευσης: προφορά – γραμματική – ορθογραφία), σε καλύτερα ακούσματα από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, σε καλύτερα και περισσότερα διαβάσματα, σε επαφή με πρότυπα γλώσσας, σε εξοικείωση με καλύτερης ποιότητας λόγο. Και κάτι ακόμη: σε επαφή των νέων παιδιών με τα παλιότερα Ελληνικά μας, τη λόγια, τη βυζαντινή και την αρχαία γλωσσική μας παράδοση, με τις πρώτες έννοιες και μορφές των λέξεων.
Το ότι και άλλες χώρες έχουν ανάλογα προβλήματα, το ότι υπάρχει μία ευρύτερη κρίση σε πολλούς τομείς της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, το ότι η εικόνα τείνει να περιορίσει το λόγο δε λύνουν ούτε απαλύνουν το δικό μας πρόβλημα.
Ας μάθουμε να νιώθουμε τη γλώσσα καθρέφτισμα της σκέψης και του κόσμου μας, ταυτότητα του εαυτού μας και της χώρας μας, καταστάλαγμα της ιστορίας, της καλλιέργειας και του πολιτισμού μας, προϊόν ιδιαίτερης ευαισθησίας και μέριμνας. Ας μάθουμε, δηλαδή, να αισθανόμαστε τη γλώσσα μας ως αξία και όχι ως απλό χρηστικό εργαλείο, και τότε θα αλλάξει άρδην η σχέση μας με τη γλώσσα και ο τρόπος που τη μεταχειριζόμαστε.
Ο εφησυχασμός, οι βαθυστόχαστες ερμηνείες, οι ιδεολογικές επιθέσεις και μερικά ψευτοπροοδευτικά ιδεολογήματα, υπολείμματα του παλιότερου γλωσσικού μας εμφυλίου, δεν οδηγούν πουθενά. Το ίδιο και οι κινδυνολογίες, οι αφελείς ερμηνείες και η σφαλερή ταύτιση της ζωντανής εξέλιξης της γλώσσας μας με φθορά και παρακμή. Η νηφαλιότητα, η επαγρύπνηση, η ευαισθησία, η ενημέρωση, η συνεχής ενασχόληση με τη γλώσσα, που πραγματικά είναι «έργο ζωής», μπορούν να εξασφαλίσουν στην ατομική χρήση της ελληνικής γλώσσας την ποθητή ποιότητα και την αξιοποίηση των πραγματικών δυνατοτήτων της.
Απόσπασμα από άρθρο του Γ. Μπαμπινιώτη, καθηγητή Γλωσσολογίας, πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην εφημερίδα «Τα Νέα» (13/02/1995)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου 100 - 120 λέξεις.
Β1. α. Να βρείτε τα συνώνυμα των λέξεων: επικρίσεις, υπεραμύνθηκαν, εγρήγορση, καταστάλαγμα, προϊόν. β. Να βρείτε τα αντώνυμα των λέξεων: χρηστικό. βαθυστόχαστες, παρακμή, ατομική, ευαισθησία.
Β2. Να γράψετε πέντε σύνθετες λέξεις με α΄ και πέντε με β΄ συνθετικό της λέξης γλώσσα.
Β.3. Γιατί κατά την άποψη του συγγραφέα η γλώσσα είναι άξια και όχι εργαλείο;
Β.4. Πώς αναπτύσσει ο συγγραφέας την τρίτη παράγραφο;
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ:
Συμμερίζεστε την άποψη του συγγραφέα ότι υπάρχει πρόβλημα ποιότητας στη γλώσσας μας; Αν ναι, να παρουσιάσετε τους κινδύνους αυτού του προβλήματος και να προτείνετε τρόπους αντιμετώπισης του. Υποθέστε ότι εκθέτετε τις απόψεις σας γράφοντας επιστολή σε εφημερίδα (400 -450 λέξεις περίπου)
5.3 γλώσσα
1. Να συμπληρώσετε ρήματα που δηλώνουν άλλες λειτουργίες της γλώσσας.
με τη γλώσσα ο άνθρωπος .................... ...................... ............................. ...........................
...................... ............................... ............................... ................................. .......................
2. Να συμπληρώσετε ρήματα που συνδυάζονται με το ουσιαστικό η γλώσσα.
Η γλώσσα ......................... Η γλώσσα .........................
Η γλώσσα ......................... Η γλώσσα .........................
Η γλώσσα ......................... Η γλώσσα .........................
Η γλώσσα ......................... Η γλώσσα .........................
3. Να συμπληρώσετε ουσιαστικά που συνδυάζονται με το επίθετο γλωσσικός, -ή, -ό.
γλωσσικός, -ή, -ό ......................... γλωσσικός, -ή, -ό .........................
γλωσσικός,-ή,-ό ......................... γλωσσικός, -ή, -ό .........................
γλωσσικός, -ή, -ό ......................... γλωσσικός, -ή, -ό .........................
γλωσσικός,-ή,-ό ......................... γλωσσικός, -ή, -ό .........................
γλωσσικός, -ή, -ό ......................... γλωσσικός, -ή, -ό .........................
4. Να συμπληρώσετε συνώνυμα του ρήματος αλλοιώνεται που συνδυάζονται με το ουσιαστικό γλώσσα.
......................... η γλώσσα ......................... η γλώσσα
......................... η γλώσσα ......................... η γλώσσα
(Γλωσσικές ασκήσεις: "Πειστικός λόγος"- Σπ. Κούτρας, εκδ. Σαββάλας)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου